Сатырычная камедыя «Выбачайце, каліласка!» была налісана аўтарам у тысяча дзевяцьсот пяць-дзесят трэцім годзе. Гэта быў вельмі складаны і цяжкі час для жыхароў вёскі. Многа вяскоўцаў загінула на вайне, а тым, што засталіся, неабход-на было падьшаць сельскую гаспадарку. Людзі працавалі з раніцы да вечара, а атрымлівалі за гэта часцей толькі працадні. Але ж, нягледзячы на гэта, былі ў той час, як, дарэчы, і сёння, такія людзі, што на цяжкасцях іншых рабілі сабе кар'е-ру, даслужваліся да высокіх чыноў. Праблемы калгаснікаў такіх кіраўнікоў мала хвалявалі, га-лоўным для іх была асабістая выгада. Андрэй Ма-каёнак быў знаёмы з некаторымі такімі кіраўні-камі. Іх праца і паводзіяы выклікалі ў аўтара абу-рэнне. Такіх кіраўнікоў-кар'ерыстаў ен і выкрыў у сваёй камедьгі «Выбачайце, калі ласка! »
Галоўды персанаж камедыі — Калібераў. Гэты чалавек узначальвае райвыканкам і вало-дае ўсёй паўнатой улады ў раёне. Ён любіць казыраць словамі: «У маім раёне я за ўсё ад-казваю». Метад яго працы — пагрозы і грубае запалохванне падначаленых. Калібераў раней працаваў у Мінску, займаў высокую пасаду, але правініўся, і не адзін раз. За гэта яго адправілі ў раён. I ў раёне Калібераву таксама паспелі зрабіць заўвагу за дрэнныя адносіны да пра-цы. Таму яму спешна трэба было падняць сябе ў вачах начальства. Ён дабіваецца гэтага любой цаной: падманам, махлярствам, і пры гэтым выдае сябе за прынцыповага чалавека. Атрым-ліваецца гэта ў Каліберава так спрытна, што нават Ганна не можа адразу раскусіць яго.
Можа Калібераў і не быў бы такім шкодным, каб побач з ім не працаваў Моцкін, хітрун і махінатар, які толькі тым і займаецца, што пра-вакуе ўсіх на падман. Зразумела, не ўсякага чалавека можна справакаваць, аднак і сярод сумленных сустракаюцца слабыя па характа-ры людзі, якім цяжка супрацьстаяць Моцкі-ну. Так трапіўся на вудачку Моцкіна старшы-ня калгаса Гарошка.
Шкада Гарошку: яму даводзіцца дагаджаць і Калібераву, і яго хітрай і пранырлівай жон-цы, і іншым раённым начальнікам. Гарошка спачувае і калгаснікам, яму шкада і насенна-га зерня, але супрацьстаяць пагрозам Калібе-рава ён не можа. Акрамя таго, лёгка трапля-ецца на вудачку да Моцкіна.
Станоўчым і вельмі прывабным персанажам у камедыі з'яўляецца Ганна Чыхнюк. Гэта ра давая калгасніца, маці дваіх дзяцей, прычым гадуе іх адна. Ганна, як ніхто, клапоціцца пра калгас. За калгасныя слравы перажывае, як за свае асабістыя. Бачачы несправядлівасць, Ганна не маўчыць, за насеннае збожжа, якое самаручна выгадавала, змагаецца да канца. У вобразе гэтай жанчыны А. Макаёнак паказаў сумленную, працавітую, праўдзівую беларус-кую жанчыну.
Махінацыя Каліберава і Моцкіна была вы-крыта. Аднак колькі такіх махінацый застава-лася і застаецца нявыяўленымі, колькі кар'е-рыстаў спакойна сядзелі і сядзяць на высокіх пасадах, выкарыстоўваючы чужую працу?
|