Тағам гигиенасы бұл://

+сау және науқас адамның тамақтануын үйлесімді ұйымдастырудың негіздері мен заңдылықтары жайында ілім//

сау адамның профилактикалық тамақтануын ұйымдастыру жайында ілім//

сау және науқас адамның тағам рационын қалыптастырудың заңдылықтары жайында ілім//

организмге түсетін тағамдық заттар мен энергияның минималді физиологиялық деңгейін қамтамасыз ететін тағамтану туралы ғылым//

тамақтануды ұсынылған тәртіп және жағдаймен ұйымдастырудың принциптері  

***

 

Үйлесімді тамақтану концепциясының авторы://

+А.А.Покровский//

М.М.Экземплярский//

О.П.Молчанова//

А.А. Хрусталев//

К.С. Петровский

***

 

Ғылым саласы мен академиялық пәнді айқындау үшін «тағам гигиенасы» атауын алғаш ұсынған ғалым және педагог://

А.А.Хрусталев//

К.С.Петровский//

+А.В.Рейслер//

К.С. Петровский//

А.А. Покровский

***

 

Тиімді тамақтанудың анықтамасы://

+зат алмасудың қажетті деңгейін қамтамасыздандыру және адамның шынайы сұранымына сәйкес ұйымдастырылған тағам//

ағзаға қоректік заттар мен энергияның ең аз физиологиялық

мөлшерінің келіп түсуін қамтамасыздандыратын тағам//

ұсынылған режим мен жағдайға сәйкес ұйымдастырылған

тағам//

энергияның ең аз физиологиялық

мөлшерінің келіп түсуін қамтамасыздандыратын тағам//

адамның нақты қажеттілігіне сәйкес ұсынылған тәртіппен және жағдайға сәйкес ұйымдастырылған тағам

***

 

Тиімді тамақтану теориясына сәйкес барлық коректік заттар ажыратылады://

+алмастырылмайтын (әссенциалды) және алмастырылатын//

қорытылатын және қорытылмайтын//

сіңірілетін және сіңірілмейтін//

қалыпты және қалыпты емес//

макронутриенттер және микронутриенттер

***

 

Тиімді  тамақтанудың бір бөлшегі болып табылады://

энергияның бақыланған жұмсалуы//

энергияның бақыланбаған жұмсалуы//

энергияның негізгі алмасуға жұмсалуын есептеу//

энергияның ауыр жұмысқа жұмсалуын есептеу//

+негізгі қоректік заттар бойынша тиімделу

***

 

Тамақ режимінің негізгі бөлшегін көрсетіңіз://

нәруыздарды қажетті мөлшерде қолдану//

майларды қажетті мөлшнрде қолдану//

дәрумендермен қамтамасыздандыру//

микроэлементтермен қажетті мөлшерде қамтамасыздандыру//

+тағамның бөліп қабылдануының мөлшерлік үлестірілуі

***

 

Тағамның мөлшерлік сипаттамасын анықтайды://

жануар ақуыздары//

өсімдік майлары//

қарапайым көмірсулар//

дәрумендер//

+калория

***

 

Нақты тамақтануды бағалағанда зерттелінеді//

+тамақтанудың жағдайы, тамақтану режимі, азық-түлік жиынтығы, нутриенттік құрамы //

азық-түлік жиынтығы, нутриенттік құрам, нутриенттік тепе-теңдіктің  бұзылысы белгілері //

тамақтанудың жағдайы, тамақтану режимі, азық-түлік бағасы//

өндірістік қоржын бағасы, тағамдық заттар, тамақтану тәртібі//

тағамдық заттар, нутриенттік құрам, тамақтану тәртібі

***

 

Тамақтану статусына баға бергенде анықтайды://

рационның нутриенттік құрамын, асқазан-ішек жолдарына шағымды, созылмалы патологияның болуын//

+физикалық даму көрсеткіштерін, микронутриенттік тепе-теңдік  бұзылысының белгілерін, ағзаның нутриенттермен қамтамасыздануының зертханалық және клиникалық маркерлерін//

физикалық даму көрсеткіштерін, асқазан-ішек жолдарына шағымды, зат  алмасудың зертханалық көрсеткіштерін//

тағамдық заттар, нутриенттік құрам, тамақтану тәртібі, тамақтану тәртібінің  жағдайы//

тағамдық заттар, нутриенттік құрам, нутриенттік дисбаланс симптомы.

***

 

Тамақтану статусы бұл://

+адамның шынайы сұраныма нақты тамақтанудың сәйкестілігін  анықтайтын көрсеткіштер кешені//

ағзаның физикалық дамуы мен нақты тамақтанудың көрсеткіштері  кешені//

физикалық дамудың көрсеткіштерінің кешені//

нақты тамақтану жағдайының көрсеткіштерінің жиынтығы//

тамақтың нутриенттік құрамын анықтайтын, физикалық дамуы мен зат алмасудың лабораторлық көрсеткіштерінің жиынтығы

***

 

Ұйымдастырылған нақты тамақтануды бағалаудың тәсілдері://

сауалнамалық, жазу, қайта туындату//

+мәзір сараптамасын жасау, сауалнамалық, зертханалық//

жазу, қайта туындату, зертханалық//

ас мәзірін талдау, лабораторлық мәліметтерді талдау//

сауалнамалық және ас-мәзірін талдау әдістері

***

 

Бірдей рацион қабылдайтын ұжымдарда ұйымдастырылған тамақтануды зерттейтін тәсіл://

+мәзір сараптамасы//

баланстық//

бюджеттік//

сауалнамалық//

таразылық

***

 

Тұрғындардың тамақтануын баланстық тәсілмен зерттеудің мәні://

белгілі бір топтағы тұрғындардың тамақтануының сипаты мен  ерекшеліктері жайында мәлімен алу//

дұрыс тамақтанбауға байланысты туындаған ауруларды жоюға  бағытталған іс-шаралардың тиімділігін анықтау //

+әр тұрғынның әрбір тағам түрлерін  қолдануының орташа көрсеткішін

 анықтау//

әр түрлі топтағы тұрғындардың тұрмыс жағдайы динамикасы мен  деңгейі жайында ақпарат алу//

тамақтану сипатындағы өзгерістерді анықтау

***

 

Көпшілік статистикалық есеп мына көрсетілген тәсілде қолданылады://

зертханалық//

сауал-таразылық//

сауалнамалық//

+баланстық//

таразылық

***

 

Тамақтану жағдайы бұл -://

+адамның тіршілік ортасының әсер ету факторын есепке ала отырып денсаулық жағдайы мен нақты тамақтанудың өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш //

адамның физикалық дамуы мен оның денсаулығы сипатын анықтайтын көрсеткіш //

нақты тамақтану мен тағамдық мінез-құлықтың өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш//

денсаулық жағдайы мен нақты тамақтану жағдайының өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш//

нақты тамақтану тәртібі мен тамақтану жағдайының өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш

***

 

Нақты нутриентке жеке бас қажеттілігі: //

ең аз физиологиялық сұраным мөлшеріне тең//

аспаздық жоғалту мөлшеріне қарай физиологиялық сұранымнан көп//

+физиологиялық сұраным мен қосымша адаптациялық жоғалтудың мөлшерлерінің қосындысы ретінде анықталады //

физиологиялық қажеттілік жиынтығы мен еңбек сипатының мөлшеріне тең//

аталғандардың барлығы

***

 

Тағам статусының түрлерін көрсетіңіз://

+тиімделген, артық, жеткіліксіз //

оң, теріс//

жағымды, жағымсыз//

жеткілікті, жеткіліксіз//

қарапайым, күрделі

***

 

Тағам статусы бұзылысының көрсеткіштерін гигиеналық тұрғыдан қалыпқа келтірілу жүргізіледі://

+нақты тамақтануды тиімдеумен//

тамақтану режимін өзгертумен//

тамақтану жағдайын жақсартумен//

дәрілік емдеумен//

аталғандардың барлығы

***

 

Зат алмасу мына қарама-қарсы және бір мезетте өтетін процестерден тұрады ://

ыдырау өнімдерінің тотығуы мен шығарылуы //

қажетті заттардың синтезі мен олардың сіңірілуі//

заттардың ыдырауы және энергияның түзілуі//

+ассимиляция және диссимиляция//

жаңа құрылымдардың дамуы мен биосинтезі

***

 

Энергияның мынаған жұмсалуы энергияжұмсалудың бақыланбайтын түріне жатады://

еңбек атқаруға //

спорттыпен айналысуға//

ой еңбімен айналысуға//

демалудың белсенді түріне//

+негізгі алмасуға

***

 

Негізгі алмасудың көрсеткішіне ықпал ететін фактор://

бұлшық ет жұмысының көлемі мен сипаты//

еңбек түрі//

спортпен айналысу//

+орталық жүйке жүйесінің//

үй жұмысының түрлері

***

Адамның энергия жұмсалулары ажыратылады://

оң//

теріс//

бақыланбайтын//

бақыланатын//

+аралас

***

 

Негізгі алмасуға мына энергия жұмсалады://

ағзада қоректік заттарды айналдыруға жұмсалатын//

еңбек барысында жұмсалатын//

+белгілі жағдайда тіршілікті қамтамасыз етуші жүйелерді ұстап тұруға

жұмсалатын//

зат алмасу барысында босап шығатын//

қол жұмысымен айналысуға жұмсалатын

***

 

Энергияның мынаған жұмсалуы энергияжұмсалудың бақыланатын түріне жатады://

ішкі мүшелердің жұмысына//

ағзада қоректік заттарды айналдыруға жұмсалатын//

ыдырау өнімдерінің тотығуы мен шығарылуына//

ағзада қажетті заттардың синтезіне//

+ой және қол еңбегін атқаруға

***

 

Қоректік заттар мен энергияға қажеттілік мөлшерлерін мына факторларды есепке ала отырып анықтайды://

+жыныс, жас және еңбек түрін //

кәсіби патология//

сыртқы ортаның әсер етуі//

зат алмасудың қарқындылығы//

тек еңбек түріне қарай

***

 

Өндіріс толық автоматизацияланған жағдайда жұмысшылардың энергия жұмсауы мына қарқынды еңбек тобына жатады://

+ой еңбегі жұмыскерлеріне //

жеңіл қол еңбегімен айналысатындарға//

орташа еңбек түрінің жұмыскерлеріне//

ауыр қол еңбегімен айналысатындарға//

аса ауыр қол еңбегімен айналысатындарға

***

 

«Ассимиляция процесі» түсінігіне дұрыс анықтама беріңіз://

заттардың ыдырау процесі, олардың оттегімен тотығуы және ағзадан

шығарылуы//

ішкі мүшелердің жұмысына жұмсалатын энергия//

+ағзаға қажет заттардың синтезі және оларды өсуге, дамуға және

ағзаның тіршілігіне қолдану//

органикалық заттардың ыдырау процесі және олардың түсуінің

қамтамасыздандыру//

нәруыздардың ыдырауы

***

Ересек сау адамның тәуліктік рационының энергиясы://

толығымен негізгі алмасуды, тағам термогенезін және ой мен қол  еңбегінің жұмсалуын жартылай компенсация жасау керек//

толығымен ой мен қол еңбегінің жұмсалуын және жартылай негізгі  алмасуды компенсация жасау керек//

+толығымен негізгі алмасуды,  тағам термогенезін және ой мен қол  еңбегінің жұмсалуын толықтыру керек//

толығымен негізгі алмасу мен тағамдық термогенезді толықтыру//

аталғандардың барлығы

***

 

Энергия тасымалдаушы нутриенттердің үйлесімділік параметрлері (рационның энергия құндылығының % үлесі)://

ақуыздар 5-10%, майлар 30% кем емес, көмірсулар 60-65%//

+ақуыздар 10-15%, майлар 30% артық емес, көмірсулар 55-65%//

ақуыздар 20% артық емес, майлар 40% кем емес, көмірсулар 40% кем емес//

ақуыз – 25%, май – 35%, көмірсу – 40%//

ақуыз – 30%, май – 30%, көмірсу – 40%

***

 

Ұзақ теріс энергия балансының нәтижесінде мынадай ауыр дерт пайда болады://

семіздік//

+маразм//

атеросклероз//

гипертония ауруы//

қант диабеті

***

 

Ұзақ оң энергия балансының нәтижесінде мынадай ауыр дерт пайда болады://

алиментарлы дистрофия//

маразм//

квашиоркор//

пеллагра//

+гипертония ауруы

***

 

Мына өнімнің ақуызы әртүрлі ас ақуыздарының сапасын анықтағанда халықаралық эталон ретінде қабылданған://

+тұтас жұмыртқаның ақуызы//

сүт //

құс еті//

сиыр еті//

балық

***

 

Ересек, ебекке қабілетті тұрғындардың рационында ақуыз, май және көмірсулар арасында мынадай тиімді қатынас болуы керек://

1:0,8:4 //

+1:1,2:4,6//

1:1:3//

1:2:5//

1:3:7

***

 

Жануар ақуыздарына қарағанда өсімдік ақуыздарында://

+кейбір алмастырылмайтын нәруыздардың жетіспеушілігі байқалады //

барлық алмастырылмайтын нәруыздардың жетіспеушілігі байқалады//

кейбір алмастырылмайтын нәруыздардың артып кетуі байқалады //

барлық алмастырылмайтын нәруыздардың артып кетуі байқалады//

барлық алмаспайтын аминқышқылдардың болуы

***

 

Алиментарлы дистрофия дамиды://

дәрумендердің жеткіліксіздігінде//

рационда көмірсу мөлшері қалыптыдан тыс болғанда//

+рационда ақуыз мөлшері жеткілксіз болса//

алмастырылмайтын аминқышқылдарының артық түсуінде//

майлар артық болғанда

***

 

Адам тағамында алмастырылмайтын липидтік қосылыстар мыналар://

олеин және стеарин май қышқылдары//

+линол және линолен май қышқылдары //

фосфолипидтер, холестерин, лаурин май қышқылы//

линол, линолен, арахидон май қышқылдары//

олеин, стеарин және пальмитин май қышқылдары

***

 

Өсімдік майларында жануар майларына қарағанда://

ҚМҚ, МҚМҚ, холестерин көп мөлшерде болады//

+ПҚМҚ, фитостериндер, токоферолдар көп мөлшерде болады //

ҚМҚ, каротиноидтер, лецитин аса көп болады//

каротиноидтер көп болады//

ПҚМҚ көп болады

***

 

Жануар текті көмірсуды көрсетіңіз://

фруктоза//

сахароза//

мальтоза//

+гликоген//

галактоза

***

 

Ішек перистальтикасын күшейтетін көмірсу://

глюкоза//

галактоза//

сахароза//

крахмал//

+тағамдық талшық

***

 

Ағзада энергияға қажеттілік  мына тағамдық заттармен қамтамасыз

етіледі://

ақуыздар//

майлар//

+көмірсулар//

витаминдер//

минералды заттар

***

 

Мына көмірсу асқазан – ішек жолдарында ыдырамағандықтан, энергия көзі болып табылмайды://

+тағамдық талшық//

крахмал//

гликоген//

фруктоза//

лактоза

***

 

Тек сүт және сүт өнімдерінде кездесетін көмірсу://

глюкоза//

крахмал//

+лактоза//

пектин//

тағамдық талшық

 ***

 

Зиянды еңбек өнеркәсібінде емдік және профилактика мақсатында мына көмірсу қолданылады://

+пектин//

сахароза//

 фруктоза//

мальтоза//

лактоза

***

 

Ішек перистальтикасын ықпалдайтын көмірсу://

галактоза//

мальтоза//

сахароза//

+тағамдық талшық//

 фруктоза

***

 

Мына көмірсу холестеринді организмнен шығаруға қатысады://

фруктоза//

+тағамдық талшықтар//

мальтоза//

сахароза//

галакоза

***

 

Мына көмірсу ішектің қалыпты микрофлорасын қалыптастыруға маңызды рөл атқарады://

мальтоза//

галактоза//

+тағамдық талшықтар (клетчатка)//

фруктоза//

сахароза

***

 

Мына көмірсу энергия көзі емес және асқазан-ішек жолдарында ыдырамайды://

лактоза//

гликоген//

крахмал//

фруктоза//

+тағамдық талшықтар

***

 

Рибофлавин жеткіліксіздік симптомын ата

фоликулярлы гиперкератоз, құрғақ тері, тіс тазалаған кездегі қан://

+ангулярлы стоматит, хейлоз,цилиарлы инъекция. //

тіс тазалағанда қан, хейлоз,тіл емізікшелерінің гипертрофиясы//

фолликулярный гиперкератоз, ангулярный стоматит//

терінің құрғауы, тісті тазалаған кезде қанталау

***

 

Мына шағымдарды негіздей отырып, болжам диагноз қойыңыз: бетіндегі, шынтақ буынының айналасындағы фолликулярлы гиперкератоз, санның терісі құрғақ, астыңғы қабықтағы жағымсыз сезім, «Қараңғылыққа бейімделу» 10 сек://

ретинол әлсіз дефициті//

+ретинолдың көптеп жеткіліксіздігі//

аскорбин қышқылының әлсіз жеткіліксіздігі//

аскорбин қышқылының көптеп жеткіліксіздігі//

ретинол мен аскорбин қышқылының әлсіз жеткіліксіздігі 

***

 

Витамин С жеткіліксіздігінде қандай ауру дамуы мүмкін://

+цинга//

рахит//

Бери-бери//

Пеллагра//

ксерофтальмия

***

 

Витамин Д жеткіліксіздігі кезінде қандай ауру дамуы мүмкін://

ксерофтальмия//

пеллагра//

Бери-бери//

+рахит//

цинга

***

 

Микронутриент жеткіліксіздігінің негізгі себептері://

тағамда негізгі микронутриенттердің аз болуы//

организмде қорғаныс-адаптационды процестерге микронутриенттердің

шығыны жоғарылады//

микронутриенттер метаболизмінің бұзылуы//

энергетикалық алмасудың бұзылыстары//

+аталғандардың барлығы

***

 

Жасы мен жынысына байланысты қалыптастырылатын (нормируемый) микроэлемент://

кальций //

селен//

+темір//

йод//

фосфор

***

 

Тағамдық талшықтар – анықтамасы

+ащы ішекте тез қорытылмайтын және ауыр сіңірілетін тағамның айырылмас бөлігі, бірақ тоқ ішекте толық ферменттеледі://

крахмалды емес полисахарид жататын, ащы ішекте ауыр қорытылатын тағамның алмастырылмайтын бөлігі//

тағамның қажет емес компоненті, көмірсу және полифенолдарға жатады, нәжіс массаларын құруға қатысады//

ащы ішекте ауыр қорытылатын тағамның алмастырылмайтын бөлігі//

тағамның қажет емес компоненті, көмірсу және полифенолдарға жатады

***

 

Осы биомикроэлемент организмде артық жиналғанда флюороз пайда болады://

кобальт//

мыс//

марганец//

йод//

+фтор

***

 

Осы биомикроэлементтер қан түзуге қатысады://

сера//

фосфор//

калий//

хлор//

+темір

***

 

Құрамында Д витамині жоғары болатын өнім://

сүт өнімдері//

ет өнімдері//

+балық өнімдері//

жеміс-жидек//

дәнді-дақылда

***

 

Құрамында калий көп өнімді ата://

ет, ет өнімдері//

балық өнімдері//

+кептірілген жеміс-жидек (шабдалы, өрік)//

нан өнімдері//

барлық өнімдерде калий жоғары

***

Неге қарт адамдардың тағамында тез сіңірілетін көмірсуларды шектеу керек://

зат алмасу төмендеуі//

ас қорытылуының төмендеуі//

көмірсу алмасуының бұзылуы//

тез сіңірілетін көмірсуларды шектеуге болмайды//

+ішек микрофлорасына жағымсыз әсер етеді

***

 

Сүт және сүт өнімдерінде көмірсудың осы түрі бар://

глюкоза//

крахмал//

+лактоза//

пектин//

тағамдық талшықтар

***

 

Осы элементтін жеткіліксіздігінен эндемиялық ауру дамиды://

күкірт//

кальций//

магний//

+йод//

хлор

***

 

Осы топтағы адамдарға құрамында витамин Д бар тағамдарды беру қажет://

қоғамдық тамақтану саласының жұмыскерлері//

спортпен айналысатындар//

жер астында жұмыс істейтіндер//

жас өспірімдер//

+емшек жасындағы балалар

***

 

Мына өнім құрамында кальций мөлшері жоғары://

щавель мен шпинат//

+сүт және сүт өнімдері//

нан //

ет //

жұмыртқа

***

 

Тағаммен фтордың жеткіліксіз түсуінен дамитын ауру

көздің қасаң қабығының дерті://

Уров ауруы//

Рахит//

+тіс жегісі//

флюороз

***

 

Осы өнімде темір сіңірілмейтін күйде кездеседі://

ет //

жұмыртқа//

балық//

сүт//

+дәнді-дақыл

***

 

Мына өнімдердегі темір адам ағзасында жеңіл сіңіріледі://

+ет//

саңырауқұлалақтар//

жармалар//

дәнді-дақылдар//

көкөніс

***

 

Ересек ер кісілерге темірдің тәуліктік қажеттілігі://

1мг//

2-3мг//

3-5мг//

5-7мг//

+10мг

***

 

Ересек әйелдерге темірдің тәуліктік қажеттілігі://

1мг//

2-3мг//

3-5мг//

5-7мг//

+18мг

***

 

Гемдік темірдің ең көп мөлшері кездесетін тағам түрі://

+ет пен балық//

Жемістер//

Көкеністер//

Саңырауқұлақтар//

сусындар

***

 

Осы өнімде гемдік емес темірдің көп мөлшері анықталады://

ет және ет өнімдері//

қант//

+көкеніс және жемістер//

балық//

жұмыртқа

***

 

Фтордын тағаммен көп мөлшерде түсуінен дамитын ауру://

алиментарлы токсиндік алейкия//

көздің қасаң қабығының ауруы//

стронциилі рахит//

Уров ауруы//

+флюороз

***

 

Тағаммен фтор түсуі жеткіліксіз жағдайда дамитын ауру://

алиментарлы токсиндік алейкия//

көздің қасаң қабығының ауруы//

стронциилі рахит//

уров ауруы//

+тіс кариесі

***

 

Йод жекіліксіздігінің алдын алу үшін мына тағам өнімдерін байытады://

ұн//

+тұз//

қант//

ет//

жарма

***

 

Оргинизмде осы биомикроэлементтің жеткіліксіздігі тіс кариесін тудырады://

марганец//

кобальт//

+фтор//

мыс//

йод

***

 

Калийге қажеттілікті негізінен мына тағам өнімі қанағаттандырады://

қара құмық жармасы//

+картоп//

орамжапырақ//

ас бұршақ //

жұмыртқа

***

 

«Қоректік өнімдердің гигиеналық сараптамасы» түсінігін толық беретін анықтаманы көрсетіңіз://

өнімнің тағамдық және биологиялық құндылығы//

тағам ретінде табиғи өнімдерді қолданудың қауіпсіздігі//

+тағам өнімдерінің сату мүмкіншілігін реттеу мақсатпен сапалық жағдайын бақылауға арналған іс шаралар комплексі//

тамақтын жарамсыздығын және залалсыздығын анықтайтын санитарлық-эпидемиялық тұтастық//

тағам өнімдерінің лабораторлық зерттеу

***

 

Осы көрсеткіштер тағам өнімдерінің сапасын көрсетеді://

тағам құндылығы//

биологиялық құндылығы//

зиянсыздығы//

сандық және сапалық анықтайтын көрсеткіш//

+тағамның толық құндылығы көрсетілген сертификатының болуы

***

 

Өнімнің биологиялық құндылығы://

+ақуыз сапасының көрсеткіші – ақуыз азотының утилизациялау дәрежесі//

май сапасының көрсеткіші – май қышқылының сіңірілу дәрежесі//

витаминдердің теңестірілуі – витаминнің физиологиялық қажеттіліктің пайыздық көрсеткіші//

микроэлементтердің теңестірілуі – микроэлементтердің физиологиялық қажеттілігі//

аталғандардың барлығы

***

 

Тағам өнімдерінің сіңірілуі – анықтамасы://

+ организмнің ферменттік өнімінің химиялық құрамымен сәйкес келуі//

ішкі тамақтың ферменттермен шабуылдауының дәрежесі//

организмнің ферменттік өнімінің тағамдағы витаминдік құрамымен сәйкес келуі//

организмнің ферменттік өнімінің тағамдағы минералдық құрамымен сәйкес келуі//

балласты заттардың түзілуі

***

 

Тағам өнімдерінен жалығуы (анықтамасы)://

 тағам ішу уақытында субъективті тойыну жылдамдығы//

+тағам ішу кезіндегі тағам таңдау, жалығу жылдамдығы//

тағам өнімінің органолептикалық қасиетіне жағымды сезімнің пайда болуы//

тағам өнімінің органолептикалық қасиетіне жағымсыз сезімнің пайда болуы//

аталғандардың барлығы

***

 

Тағаммен берілетін вирус://

құс тұмау//

+аусыл//

гепатит В//

қызамық//

қызылша

***

 

Тағам өнімдерінде ұсынылған санитарлық көрсетілген микроорганизмдер://

+мезофильді аэробты факультативті анаэробты микроорганизмдер, ішек  таяқшасы тобындағы бактериялар, энтерококктар//

протей, ішек таяқшасы, стафилококтар, көгеру беретін саңырауқұлақтар бактериялараның туыстары //

ішек таяқшасы тобына жататын бактериялар//

мезофильді аэробты және факультативті анаэробты микроорганизмдер//

стафилококктар мен энтерококктар

***

 

Афлатоксин М1 ұсынылады://

 ет тағамдарында//

балықтарда//

+ сүтте//

дәнді-дақылдарда//

консервілерде

***

 

Гистамин мөлшері мыналарда бақыланып отырады://

+албырт (ласось), скумбрия, тунец, майшабақ (сельд), балықтар тұқымдастарында//

тұқы (карп), частиковы, бекіре (осетр) балықтар тұқымдастарында//

сиыр етінде, қой және шошқа  етінде//

тауық, күрке тауық, үйрек етінде//

аталғандардың барлығы

***

 

Азық-түлік өндірісінде тағам өніміне арнайы енгізілетін химиялық зиянды факторлар://

токсиндік элементтер, нитрозаминдер,нитраттар//

+пестицидтер, өсуді ықпалдаушылар, тағамдық қоспалар//

токсинді элементтер мен тағамдық қоспалар//

пестицидтер, нитрозаминдер//

аталғандардың барлығы

***

 

Тамақтануда өсімдік текті өнімдер мыналардың ең негізгі табиғи көзі болып табылады://

+крахмалдын, крахмалды емес полисахаридтердің С және Е

витаминдердің //

биофлавиноидтердің//

ақуыздың, ҚМҚ, кальцийдің, темірдің, селеннің, В12 витаминнің

Д, А, К витаминдері //

ПҚМҚ, Д витамині//

фосфор, йод

***

 

Бидай өнімдері - ұн және жарма мыналардың көзі://

моно- дисахаридтердің, В12 – В2 витаминдердің кальцийдің, селеннің, йодтың//

+өсімдік текті ақуыздардың, крахмалдың, витамин В1  В6 РР фолий қышқылының магнийдің//

жануар текті майдың//

күрделі көмірсулардың көзі//

аталғандардың барлығы

***

 

Ұнның жоғарғы және 1-ші сұрыпы және дәнді-дақылдардың дәстүрлі технология өнімі арқылы айқындайды://

+тағамдық талшықтардың, витаминдердің, минерал заттардың жоғалтуы//

тағамдық талшықтардға, витаминдерге, минерал заттарға байыту//

витаминдердің жоғалуы//

минералды заттардың жойылуы//

тағамдық талшықтардың жойылуы

***

 

Нанның және жарманың энергиялық құндылығы крахмалмен өлшенеді, ал кондитерлік өнімдер - ://

ақуыз және крахмалмен//

+маймен және моно – дисахаридтермен//

жеңіл сіңірілетін көмірсулар//

тағамдық талшықтармен//

аталғандардың барлығы

***

 

Дәнді-дақылдардың биологиялық құндылығын арттыру үшін, жарманың, қамырдың, макарон өнімдерінің келесі заттармен ең тиімді болып саналатын қатынасы қажет://

сары май, қант, джеммен//

азық-түлікпен, жеміс жидектер//

+етпен, жұмыртқамен, ірімшікпен//

сүтпен//

аталғандардың барлығы

***

 

Бидайда жалпы популяциялық өзге жүктемемен бекітілген ең көп ендірілетін заттар://

+пестицидтер,токсикалық элементтер,микотоксиндер//

нитраттар,полихлорланған бифенилдер,радионуклидтер//

нитрозаминдер,афлатоксин, бензпирен//

нитрозаминдер мен микотоксиндер//

радионуклидтер мен бензпирен

***

 

Жануар нәруыздарымен салыстырғанда бұршақ нәруыздары (асбұршақ, үрмебұршақ, соя)://

сондай биолоиялық құндылыққа ие//

жақсы сіңірілетін жоғары биологиялық құндылыққа ие //

+күкірттүзетін аминқышқылдарының жеткіліксіздігіне сәйкес төмен биологиялық құндылыққа ие//

алмаспайтын аминқышқылдардың үйлесімділігіне байланысты жоғары биологиялық құндылыққа ие//

ешқандай құндылығы жоқ

***

 

Бұршақтар жақсы тағам көзі ретінде құрамындағы ... есептеледі://

+нәруыз, ПҚМҚ, токоферол, фолий қышқылы, калий, магний//

крахмал, МҚМҚ, аскорбин қышқылы, мырыш, кальций//

нәруыз, крахмал, калий, магний//

ПҚМҚ, токоферол, аскорбин қышқылы, мырыш, кальций//

МҚМҚ, крахмал, фолий қышқылы

***

 

Көкөністер мен жеміс-жидектер алмаспайтын нутриенттер көзі болып есептеледі://

+ аскорбин қышқылы, β-каротин, биофлавоноид, тағамдық талшық//

аминоқышқыл, А және Е витаминдері, кальций//

аскорбин қышқылы, кальций, В₂  витамині, ПҚМҚ//

тағамдық талшық, аминқышқыл,  А және Е витаминдері, кальций//

ПҚМҚ, биофлавоноид,  В₂ витамині

***

 

Жаңа көкөністер мен жемістерде аз мөлшерде кездеседі://

+ май, натрий, хлор//

су, тағамдық талшық, калий//

органикалық қышқыл, эфир майы, су//

органикалық қышқыл, эфир майы, тағамдық талшық//

су, май, натрий

***

 

Көкөністер мен жеміс-жидектерді күнделікті тағамда қолдану://

   + организмге алмаспайтын нутриенттер түсіп, асқазан-ішек секреті мен      

      моторикасы қалыптасады, пребиотикті әсер етеді//  

       балласты заттар, моно- және дисахаридтер түсіп, жылдам тою сезімін шақырады, диурез жоғарылап, ішекте лактобактериялар жиналады//

      моно- және дисахаридтер асқазан-ішек жолдарының қызметін    

      белсендіреді, жылдам тойыну сезімін шақырады//

      пребиотикті қасиетке ие, лактобактериялар ішекте шоғырлануға бейім, организмге балласты заттар түседі//

      алмаспайтын нутриенттер түсіп, диурез жоғарылайды

***

 

Жеміс-көкөністі өнімдерді өсіруде минералды қоспалар мен пестицидтерді кеңінен қолданады, ол жеміскөкөністерді регламенттеу қажеттігін анықтайды://

       микотоксин, нитрозамин//

       радионуклид, полихлорлы бифенил//

    + нитрат,  ГХЦГ изомері//

      микотоксин, радионуклид//

      нитрозамин, полихлорлы бифенил

***

 

Жаңғақтар мен тұқымдардың тағамдық құндылығын анықтайды://

+ жоғары энергиялық құндылық, ПҚМҚ аз мөлшерде кездесуі, токоферол,

калий, магний//

төмен энергиялық құндылық, ПҚМҚ аз мөлшерде кездесуі, токоферол,

калий, магний//

жоғары энергиялық құндылық, ҚМҚ аз мөлшерде кездесуі , ретинол,

аскорбин қышқылы//

төмен энергетикалық құндылық, токоферол, калий, магний аздаған

мөлшері//

жоғары энергетикалық құндылық, ретинол, аскорбин қышқылының аздаған мөлшері

***

 

Жаңғақ, тұқым және олардың өнімдерін сүт өнімдерімен

қосып қолдану: //

сіңірілуді жоғарылатады//

+биологиялық құндылықты жоғарылатады//

энергиялық құндылықты төмендетеді//

тағамға деген жалығуды төмендетеді//

аталғандардың барлығы

***

 

Адамның тағамында өсімдік текті майлардың негізгі көзі болып://

омега-3 туыстығына жататын ПҚМҚ, ретинол, биофлавоноид, фолий

қышқылы//

+     омега-6 туыстығына жататын ПҚМҚ, токоферол, β-ситостерин//

МҚМҚ, ретинол, аскорбин қышқылы, холестерин//

ретинол, биофлавоноид, МҚМҚ, холестерин//

фолий қышқылы, β-ситостерин, аскорбин қышқылы, ПҚМҚ, омега-3

туыстығы

***

 

Асхана жағдайында өсімдік майларын ұзақ уақыт қыздырғанда

туындайтын қатер://

қышқыл және сілтілі деңгейдің жоғарылауы, токоферол мен

фосфолипидтердің бұзылуы//

қышқыл және сілтілі деңгейдің азаюы, май қышқылдарының изомерленуі//

май қышқылдарының изомері, токоферол және  фосфолипид бұзылысы//

қышқыл сілтілі санның жоғарылауы, май қышқылдарының изомері//

қышқыл сілтілі санның төмендеуі,  токоферол және фосфолипид бұзылысы

***

 

Сұйық майлардың гидрогенизациясы кезінде түзіледі (тоң май өндіруде)://

Фосфолипидтер//

β-ситостериндер//

+ транс-изомерлі май қышқылдары//

цис-изомерлі май қышқылдары//

аталғандардың барлығы

***

 

Жануар текті өнімдер организмді қамтамасыз етеді://

көмірсулармен, аскорбин қышқылымен, ПҚМҚ, тағамдық    

талшықтармен//

 +алмаспайтын аминқышқылдармен, кальций және темірмен, 

ретинолмен, мырышпен//

көмірсулармен, аскорбин қышқылымен, фосформен, магниймен,   

йодпен //

холестеринмен, ПҚМҚ, крахмал, фосфор, магний, йод//

ПҚМҚ, тағамдық талшықтармен, алмаспайтын аминқышқылдармен,     

ретинолмен, мырышпен

***

 

Сүт және сүт өнімдері бай ://

     + кальций, В₂ және  А витамині//

          кальций, темір, натрий,  В1 витамині//

          магний, аскорбин қышқылы және  биофлавоноидтар//

          калий, натрий, МҚМҚ,  Е витамині//

        йод, магний, селен, стронций

***

 

Сүттің минералды құрамы сипатталады://

кальций мен фосфордың жоғары деңгейімен және үйлесімділігімен,     

темір және натрийдің жоғары деңгейімен//

+фосфор мен кальцийдің жоғары деңгейімен және қажеттіліктің

оңтайлы үйлесімділігімен, темір және натрийдің төмен деңгейімен//

калий, кальций, темір, натрийдің төмен деңгейімен//

калий, кальций, темір, натрийдің жоғары деңгейімен//

йод, магний, селен, стронцийдің жоғары деңгейімен

***

 

Сүт өнімдері жасырын май, қант және басқада заттардың көзі болып табылады, тек ://

қоюландырылған сүт//

+ кефир//

ерітілген ірімшік//

қатты ірімшік//

кептірілген жемістермен дайындалған сүзбе

***

 

Ауру малдардан алынған сүтті тағамға қолдануға тиым салынады://

бруцеллезбен, аусылмен, туберкулинді сынамаға оң көрсеткіш болса//         

+ клиникалық көрінісі айқын туберкулезбен ауру, мастит, сібір жарасы//

тениидоз, бруцеллез, аусыл//

трихинеллёз, тениидоз, бруцеллез//

дифиллоботриоз, трихинеллёз, аусыл

***

 

Сүттің қатаң микробиологиялық нормалары://

сүт зауытына қабылдауда//

+ сүт зауытында пастеризацияны аяқтаған соң//

айналымда//

тасымалдауда//

аталғандардың барлығы

***

 

Ересек дені сау адамның тәуліктік тағамында ет өнімдерінің ішінде аталған өнім мөлшері көп болуы қажет://

+ майлы емес ет және құс еті//

шұжықтар//

мұздатылған жартылайфабрикаттар//

консервілер//

аталғандардың барлығы

***

 

Ет өнімдерінің минералды құрамы сипатталады://

кальций, темір, магний, калийдің жоғары мөлшері//

+ темір, фосфор, мырыш, калийдің  жоғары мөлшері//

кальций, темір, магний, калийдің төмен мөлшері//

темір, фосфор, мырыш, калийдің  төмен  мөлшері//

кальций, темір, селен, йодтің жоғары мөлшері

***

 

Шұжық өнімдерінің құрамы аталғандардың барлығымен сипатталады, тек://

наруыз : май жағымсыз қатынасымен//

ас тұзының жоғары деңгейлі мөлшерімен//

+ майдың аз мөлшерімен//

кальций мен фосфордың үйлесімсіздігімен//

тағамдық қоспалардың болуымен

***

 

Тағамда ет өнімдерін қолдану ұсынылады://

күнделікті тағамға майлы емес құс еттерін қолдану//

ересек адамдарың тағамына аптасына 2-3 рет шұжық өнімдерін қолдану//

балабақша жасындағы балалардың тағамында шұжық өнімдерін қолданбау//

апта сайын тағамда 1 категориялы субпродукт қолдану//

+ аталғандардың барлығы дұрыс

***

 

Ауру малдың етін қолданғаннан кейін дамитын адам

организміндегі ауру:// 

+ сібір жарасы, туберкулез, бруцеллез, аусыл, трихинеллез//

сібір жарасы, мастит, бруцеллез, аусыл, описторхоз//

сібір жарасы, бруцеллез, туберкулез, дифиллоботриоз//

туберкулез, аусыл, описторхоз, пестицид//

мастит, трихинеллез, сальмонеллёз 

***

 

Ет өнімдері жеуге жарамсыз деп есептелінеді және анықталған жағдайда жоюға жіберіледі://

+трихинелланың бір жұмыртқасы, 40 см² аумақта шошқа цепені жұмыртқасының 1 фині анықталған жағдайда//

40 см² аумақта шошқа цепені жұмыртқасының 2 фині анықталған жағдайда//

эхинококк//

альвеококк//

шошқа цепені жұмыртқасының финдері, эхинококк, альвеококк анықталған жағдайда

***

 

Патогенді микроорганизмдер 25 г сүт және ет өнімдерінің құрамында анықталмауы қажет://

+ сальмонелла, листерия//

стафилококк, клостридия//

шигелла, йерсиния//

ішек таяқшасы, энтерококк//

протей, клебсиеллалар

***

 

Балық өнімдері тағамдағы маңызды заттардың көзі://

алмаспайтын аминқышқылдары, С және  Е витаминдері, калий, магний, марганец//

алмаспайтын аминқышқылдары, β -ситостерин, кальций, темір, фтор//

алмаспайтын аминқышқылдары, А, В₆ және  РР витаминдері, селен, хром//

алмаспайтын аминқышқылдары, С және  Е витаминдері, селен, хром//

алмаспайтын аминқышқылдары, А витамині, калий, магний

***

    

Теңіз балықтары тағамда ... көзі болып табылады://

ҚМҚ, МҚМҚ, йод, кальций, натрий, Е, Д витаминдері//

омега-6 туыстығының ПҚМҚ, йод, кальций, А, Д витаминдері//

ҚМҚ, йод, калий, Е, Д витаминдері//

+ омега-3 туыстығының ПҚМҚ, йод, фосфор, А, Д витаминдері//

МҚМҚ, калий, Е, Д витаминдері

***

Балық емес теңіз өнімдері ерекшеленеді://

нәруыз, май және йодқа бай және фософордың мөлшері төмен//

 + майдың мөлшері төмен және нәруыз, иод, мырыш және мысқа бай//

майдың мөлшері жоғары және нәруыз, иод, мырыш және мысқа бай    емес//

нәруыз, май аз мөлшерде және йод, мырыш, мыс жоғары мөлшерде кездеседі//

нәруыз, май, йод, мырыш, мыс жоғары мөлшерде кездеседі

***

     

Күнделікті тағамда балық өнімдерін қолдану нәтижесінде байқалады://

төмен биологиялық құндылық//

жоғары энергетикалық құндылық//

+ жалықтырады//

төмен сіңімділік//

төмен энергетикалық ұндылық

***

   

Балық пресервтері, консервілермен салыстырғанда://

    + алдын ала стерилденуге жатпайды, себебі консерванттарға бай,

    0°С –8°С сақталады//

  алдын ала стерилденеді, себебі консерванттар жоқ, +2°С +8°С сақталады//

алдын ала стерилденуге жатпайды, себебі консерванттар жоқ, +2°С +8°С сақталады//

алдын ала стерилденеді, консервант жоқ +2°С +8°С сақталады//

алдын ала стерилденеді, себебі консерванттарға бай, 0°С –8°С сақталады

***

 

Балықтар адам организмінде келесі құрттардың даму көзі болып табылады://

тениидоз, описторхоз//

+ дифиллоботриоз, описторхоз//

дифиллоботриоз, трихинеллез//

описторхоз, трихинеллез//

тениидоз, трихинеллез

***

 

Балықтар мен теңіз өнімдерінің регламенті://

нитрат, нитрит, нитрозамин, улы элементтер,   

микотоксиндер//

+ полихлорлы бифенилдар, улы элементтер, радионуклидтер//

нитрозамин, полихлорлы бифенилдар, улы элементтер//

микотоксин, радионуклид, нитрат//

нитрат, нитрит, полихлорлы бифенилдар//

***

 

Жұмыртқа тамақтану көзі болып табылады://

толыққұнды белок, ПҚМҚ, кальций, В1, Е витаминдері//

       толыққұнды белок, МҚМҚ, калий, В6, К витаминдері//

    + толыққұнды белок, лецитин, темір, В2, А витаминдер//

      толыққұнды белок, ПҚМҚ, В1,В6,Е витаминдер//

      толыққұнды белок, МҚМҚ, лецитин, темір

***

 

Тағамдық өнімдерді консервілеудің факторлары://

       жоғары және төмен температура//

       кептіру және қақтау//

       иондық радиация, тағамдық қоспалар//

       жоғары осмостық қысым және сутек иондарының концентрациясы//

    + аталғандардың барлығы

 

***

 

Осмостық қысымды жоғарылату арқылы консервілеу://

   + өнімге ас 10%-дан және қантты – 60% -дан жоғары мөлшерде қосу, яғни тағамда күнделікті қолдану мүмкіндігін шектейді //

       өнімге ас 20%-дан және қантты – 40-50% -дан жоғары мөлшерде қосу, яғни тағамда күнделікті қолдану мүмкіндігін кеңейтеді//

     өнімге ас тұзын12% және қантты60% жоғары қолдану, тағамды күнделікті қолдану мүмкіндігін кеңейтеді// 

     өнімге ас тұзын 15% және қантты 60% жоғары қолдану, тағамды күнделікті қолдану мүмкіндігін шектейді//

     өнімге ас тұзын 25% және қантты 40-50% жоғары қолдану, тағамды күнделікті қолдану мүмкіндігін кеңейтеді

***

 

Функционалды тағамдық өнімдер (анықтамасы)://

   + қарапайым нутриенттердің әсерінсіз организмнің физиологиялық қызметін, денсаулық деңгейін жоғарылататын және ауру қаупін төмендететін өнімдер// 

жеткіліксіз нутриенттер орнын толтыру барысында  денсаулық деңгейін жоғарылататын және ауру қаупін азайтатын өнімдер//

теріс алиментарлы қасиетке ие заттарды жою арқылы денсаулық деңгейін жақсартатын және ауру қаупін азайтатын өнім//

     теріс алиментарлы қасиетке ие заттарды жою және жеткіліксіз            нутриенттер орнын толтыру арқылы денсаулық деңгейін жақсартатын және ауру қаупін азайтатын өнім//

     қарапайым нутриенттердің көмегімен организмнің физиологиялық қызметін, денсаулық деңгейін жоғарылататын және ауру қаупін төмендететін өнімдер 

***

   

Тағамға қолданылатын биологиялық белсенді заттар (анықтамасы)://

   +жеткіліксіз нутриенттермен, биологиялық белсенді заттармен,

пробиотиктермен және пребиотиктермен тағамдық өнімдерді байыту

мақсатында қолданылатын табиғи зат//

физиологиялық қажеттілікті жоғарылату арқылы емдік тағам ретінде

қолдануға бағытталған табиғиға шамалас зат//

тағамның органолептикалық қасиетін, сақталу мерзімін ұзартуға,

технологиялық процесті белсендіру мақсатында қолданылатын жасанды

заттар//

сақталу мерзімін ұзарту мақсатында тағаммен бірге қолдануға арналған

табиғиға шамалас зат// 

технологиялық процесті белсендіру мақсатында тағамдық өнімдердің

құрамына қосылатын жасанды қосылыстар

***

 

Тағамның генетикалық өңдеуден өткен тағам көздері мына қасиетке ие гендік-инженерлік-модификацияланған организмдерден дайындалады және олардың сипаты://

пестицидтерге төзімді//

зиянкестерге тұрақты//

ауруға тұрақты//

нутриенттік құрамы өзгерген//

+ барлығы дұрыс

***

 

Нанның физико – химиялық қасиетінің көрсеткіші://

+ ылғалдылығы//

дәмі//

қатты пісірілуі//

иісі//

консистенциясы

***

 

Нанның органолептикалық құндылығын беретін көрсеткіш://

қышқылдығы//

кеуектілігі//

ылғалдығы//

+ түсі//

майлылығы

***

Амбарлы зиянкес://

сыр шыбыны//

колорад қоңызы//

+ ұн кенесі//

құмырсқа//

тарақан

***

 

Картоп ауруының алдын – алу шараларына жатады://

ұнды дәрумендендіру//

антибиотиктерді қосу//

ұнды микроэлементтермен байыту//

ұнды алмаспайтын амин қышқылдарымен байыту//

+ нанды тез мұздату

***

 

Жоғары сіңімділікті қөрсететін ұн://

+ жоғары сұрыпты ұн//

   дәруменделген ұн//

   II сұрыпты ұн//

   қара бидай ұны//

   қара бидайдан жасалған

***

 

Нанның негізгі физико – химиялық көрсеткіші://

сыртқы түрі//

дәмі//

+ қышқылдығы//

иісі//

тығыздығы

 ***

 

Сүттің жаңа дайындалғандығын сипаттайтын көрсеткіш://

тығыздығы//

майлылығы//

құрғақ қалдығы//

түсі//

+ қышқылдығы

***

 

ГОСТ –пен қалыптандырылатын сүттің  физико – химиялық көрсеткіші://

+ тығыздығы//

консистенциясы//

түсі//

иісі//

сыртқы түрі

***

 

Сүт заводында сүтті қалыптандырады://

сары маймен//

құрғақ сүтпен//

қайнатылған сумен//

+ кілегеймен//

айранмен

***

 

ГОСТ – пен қалыптандырылатын сүт өнімдерінің физико – химиялық көрсеткіші://

консистенция//

+ майлылығы//

жаңа дайындалғандығы//

иісі//

түсі

***

 

Сүтті крахмалмен мына жағдайда фальсификациялайды://

   қышқылдығын төмендету үшін//

 + консистенциясын жоғарылату үшін//

   залалсыздандыру үшін//

   майлылығын жоғарылату үщін//

   пастерилизация сапасы үшін

***

 

Фальсификация кезінде сүтке соданы мына мақсатпен қосады://

  заласыздандыру//

  майлылығын жоғарылату//

  + қышқылдығын төмендету//

  пастерилизация сапасы//

  консистенциясын жоғарылату

***

 

Сүт майлылығы мына бірлікпен өлшенеді://

 + пайыз (процент)//

 Ккал//

грамм//

Тернер градусы//

Цельсия градусы

***

 

Сүт қышқылдығы мына бірлікпен өлшенеді://

пайыз//

ккал//

грамм//

+ тернер градусы//

цельсия градусы

***

 

Ауру малдың етін жегенде, мына гельминт беріледі://

   Лямблиоз//

   Листериоз//

   Дифиллоботриоз//

   Описторхоз//

   + Эхинококкоз

***

 

Ет дайындаудың технологиялық процесінің мына сатысы эвентрация деп аталады://

    жануарды өлтіру//

    қансыздандыру//

+  ішкі органдарды алып тастау//

    еріту//

    мұздату

***

 

Ауру малдың етін қолданғанда берілетін ең қауіпті инфекция://

   ящур//

   + сібір жарасы//

   туберкулез//

   бруцеллез//

   мастит

***

 

Балықтан берілетін гельминтоз://

Финноз//

Трихинеллез//

Эхинококкоз//

Листериоз//

+ Описторхоз

***

 

Балықтың физико – химиялық зерттеуіне жататындар://

+ бос аммиакты анықтау//

түсін анықтау//

жаңа дайындалғандылығын анықтау//

гельминттер бар екендігін анықтау//

иісін анықтау

***

 

Балық мына гельминт инвазиясының көзі://

Тениидоз//

+  Дифиллобатриоз//

Трихинеллез//

Фасциолез//

Листериоз

***

 

Дифиллоботриоздың радикальді алдын – алу шаралары://

    суық ыстау//

    балықты мұздату//

    жайылма түрінде жұқа пластарларды (тіліктерді) қыздыру//

    суық және ыстық ыстау//

+  жақын тұрғындарды дегельминтиздеу

***

 

Балықтың жаңа дайындалғандығын анықтайтын физико – химиялық көрсеткіші://

күнге күюі//

майлылығын анықтау//

қышқылдығын анықтау//

иісін анықтау//

+ аммиакқа реакциясы

***

 

Балықтың күнге күюі://

балықтың терісінде пигмент түзуші бактерияның дамуымен

шақырылатын қызыл жабын//

 + омыртқа бойымен сіңген қан әсерінен бұлшықет терісінің қараюы//

майдың тотығуы әсерінен балық терісінің бұлыңғыр түсі//

балықтың сыр шыбынының жұмыртқасын жұқтыруы//

ашық – қызыл түсті желбезек

***

 

B. serratia salinaria галлофильді микробы мына балықты зақымдайды://

тірі//

сүрленген//

ысталған//

+ тұздалған//

буланған

***

 

Балық «тотығы»://

балықтың терісінде пигмент түзуші бактерияның дамуымен

шақырылатын қызыл жабын//

омыртқа бойымен сіңген қан әсерінен бұлшықет терісінің қараюы//

+ майдың тотығуы әсерінен балық терісінің бұлыңғыр түсі//

балықтың сыр шыбынының жұмыртқасын жұқтыруы//

секіртпемен балықтың зақымдалуы

***

 

Описторхоздың радикальді алдын – алу шаралары://

+ балық қоймаларын гельминт жұмыртқаларымен ластану мүмкіндігін     

 болдырмау://

балықты мұздату//

жайылған түрде жұқа пластарды қыздыру//

суық және ыстық ыстау

***

 

Жұмыртқа меланжы://

 + мұздатылған жұмыртқа массасы://

шикі жұмыртқа//

жұмыртқа сарысы//

жұмыртқа ақуызы//

құрғақ жұмыртқа ұнтағы

***

 

Инкубатордан алынған техникалық жарамсыз, тұқым бермейтін жұмыртқа://

яйцетек//

+ мираждық//

асханалық//

диеталық//

асшеберлік(кулинарлық)

***

 

Тағам өнімдерінің санитарлы – эпидемиялық мінсіздігінің көрсеткіші://

 жалығу//

қайнатуға жеңілдігі//

дәрумендік құрамы//

сапалылығы//

+ зиянсыздығы

***

 

Дәннің мына бөлімінде дәрумендер көптеп жиналған://

қабықтар, эндосперм//

эндосперм//

+ ұрық, қабықтар//

ұрық//

 қабықтар

***

 

Амбарлы зиянкестер://

сыр шыбыны//

+ ұзын мұрындылар//

секіртпе//

софор

қастауыш

***

 

Дәнді өнімдердің талшығы, минералды заттары мен витамин құрамына әсер ететін фактор://

амбарлы зиянкестермен заладану дәрежесі//

дәннің ылғалдылығы//

+ сыртқы қабығын алу дәрежесі//

ұсақтау дәрежесі//

дәннің температурасы

***

 

Ұнның нан пісіру қасиетін көрсететін маңызды сапа көрсеткіші://

май құрамы//

+ клейковина (жабысқақ)  құрамы мен қасиеті//

алмасатын және алмаспайтын амин қышқылдарының құрамы//

дәруменделу дәрежесі//

дәнді техникалық өңдеу дәрежесі

***

 

Ұнды виаминдендіру://

дәмін жоғарылату//

+ биологиялық толыққандылығын жоғарылату//

ылғалдылығын жоғарылату//

минералды заттар құрамын жоғарылату//

астың құндылығын жоғарылату

***

 

Биологиялық тұрғыдан нан мынадай ұннан құнды болып саналады://

+ тұтас дәннен жасалған ұн//

жоғары сұрыпты ұн//

ерекше тартылған ұн//

I сұрыпты ұн//

жоғары  және I сұрыпты ұн(аралас)

***

Нан мынадай витамин көзі://

+ В тобы//

С витамині//

К витамині//

Д витамині//

А витамині.

***

 

Пигмент түзуші бактериясымен залалданған нандарды ... деп  есептейді://

тағамдық мақсатта жарамды//

техникалық жаңа өңдеуге бағыттау//

+ тағамдық мақсатта жарамсыз//

ветеринарлық бақылау рұқсатымен малға азық ретінде бағыттау//

термиялық өңдеуден кейін тағамдық мақсатта жарамды

***

 

Нанның тағамдық құндылығын сипаттайтын көрсеткіш://

+ жалығудың болмауы//

қанығу//

сіңірілімділігі//

пісіруге жеңілділігі//

ақуыздың жоғары биологиялық құндылығы

***

 

Сүт өнімдері мен сүтте мына белок кездеседі://

  миоген//

  эластин//

  глобулин//

  овоглобулин//

 + лактоальбумин

***

 

Бруцелезбен ауыратын сиырдан алынған сүттерді пайдаланады://

жою//

Ветеринарлық қадағалаудың келісімі бойынша қара мал қорегіне беру//

+ Шаруашылықтағы алдын – ала (5 минут ішінде) қайнатудан кейінгі  

    шартты жарамдылығын мойындау//

Сепарациялық жолмен майды бөліп алғаннан кейінгі шартты

    жарамдылығын мойындау //

Шектеусіз іске асыру

 

***

ГОСТ бойынша сүттің қандай көрсеткіштері қалыптастырылады://

+ Тығыздылығы//

Май мөлшері//

Құрғақ зат мөлшері//

Құрғақ майсыздандырылған зат мөлшері//

Бактериялық көбеюі

***

 

Сүттің жаңа дайындалғандығын қандай көрсеткіш сипаттайды, көрсет://

Тығыздылығы//

+ Қышқылдылығы//

Құрғақ қалдық//

Құрғақ майсыздандырылған қалдық//

Бактериялық көбеюі

***

 

Сүттегі бактерияның көбею деңгейін көрсететін қандай фермент мөлшері://

фосфотаза//

перонсидаза//

+редуктаза//

лактаза//

мальтаза

***

 

Қандай ферменттер мөлшері, сүттің пастерлеу тиімділігін көрсетеді://

фасфатаза, пероксидаза//

перонсидаза//

педуктаза//

лактаза//

мальтаза

***

 

Сүт микрофлорасының жетілу фазасын атаңыз://

+ бактерицидті фаза, аралас микрофлора фазасы, сүт қышқылды фаза//

бактериостатистикалық фаза//

сүтті фаза//

сүтқышқылды фаза//

аралас микрофлора фазасы

***

 

Ет сапасын сипаттайтын, қандай көрсеткіштер://

+ түсінің қарқындылығы, бұлшық ет ішілік май, ылғал байланыстырылғыш   қабілеті//

дәруменділік құрамы//

минералдық құрамы//

бұлшық ет ішілік май//

ылғал байланыстырғыш қабілеті

***

 

Қандай өнімдер ұсақ сауда желісі арқылы өткізуге тиым салынған://

нанды өнімдер//

+ қайнатылған шұжықпен бутербродтар, сүрлендірілген балық//

балмұздақ//

пончиктер//

сүрлендірілген балық

***

 

Туберкулездың жергілікті формасымен ауыратын жануарлардан алынған етті қолдану жолын көрсетіңіз://

ветеринарлық қадағалаудың рұқсат етілген жануарларды жеуге жібереді//

+ жергілікті ошақты жойғаннан кейін тағамға қолдану//

арнайы өңдеуден кейін тағамға қолдану//

шектеусіз қолдану//

техникалық мақсатта

***

 

Балықтың «Күнге күюі» дегеніміз не://

қызыл жабын,балық жабынындағы пигмент түзуші бактериялардың

дамуымен пайда болған//

+ жиналған қанның сіңірілуінен омыртқа бойымен бұлшық ет тінінің

қараюы //

майдың тотығу нәтижесінде балық жабынының бұлғыр түсі//

сыр шыбынының жұмыртқалаларымен балықтың зақымдануы//

ашық қызыл түсті желбезек

***

 

Балық арқылы адамға қандай гельминтоздар беріледі://

Финноз//

Эхинококкоз//

Трихинеллез//

Фасциолез//

+ описторхоз

***

 

Жалпылама тағам және сауда желілерінде қандай құстардың жұмыртқасы шикі түрінде өткізілмейді://

Тауық//

+ қаз, үйрек//

күрке тауық//

бөдене//

үйрек

***

Жұмыртқа меланжы неден тұрады://

шикі жұмыртқа//

+ мұздатылған жұмыртқа//

құрғақ жұмыртқалық ұнтақ//

жекелеп алынған жұмыртқа сарысы//

жекелеп алынған жұмыртқа ақуызы

***

 

Жұмыртқа қандай аурулар көзі болып табылады://

туберкулез//

+ сальмонеллез//

бруцеллез//

сібір жарасы//

аусыл

***

 

Қандай тауық жұмыртқасы жарамсыз деп саналады://

жұмыртқа қабығының зақымдануы, құрамының ақпауы//

+ толық немесе бүтіндеп жұмыртқа құрамының ағуы, жұмыртқада қан

    ұйындыларының болуы//

жұмыртқа қабығының ластануы//

жұмыртқа беткейінің 1/3 бөлігінде, жұмыртқа қабығының дақтануы//

жұмыртқада қан ұйындыларының пайда болуы

***

 

Қалыпты ішек микрофлорасын қалыптастыруда және холестериннің ағзадан шығуын жақсартатын көкөністермен дәнді дақылдардағы қандай зат бар://

қант //

минералды элементтер//

дәрумендер//

+ талшықтар//

органикалық талшықтар

***

 

Картопта қандай көмірсу бар://

гликоген//

+ крахмал//

пектин//

талшық//

глюкоза

***

 

Жетілмеген ұрықтың қаттылығын қамтамасыз етеді://

+ протопектин//

фитоицидтер//

пектин//

талшық//

органикалық талшықтар

***

 

Саңырауқұлақтардың құрамында қандай минералды элементтер бар://

кальций//

магний//

темір//

+ фосфор, мырыш//

мырыш, қорғасын

***

 

Кілегейлі сары май қандай өнімдерден дайындалады://

сүт//

сенарацияланған сүт//

+ кілегей//

қаймақ//

қоюланған сүт

***

 

Ыдыстардың қандай түрі гигиеналық талаптарға сай://

пластмассалық//

+ шыныдан жасалған//

алюминийден жасалаған//

қыштан жасалған//

керамикалық

***

 

Сусындарды көмір қышқыл газымен қанықтыру жүргізіледі://

сепараторларда//

пастеризаторларда//

+ сатураторларда//

сүзгіштерде//

барокамераларда

***

 

«Тағамдық концентраттардың» толық анықтамасын көрсет://

бұл – тағамдық өнімдерді кептірген қоспа//

тағамдық өнімдері технологиялық дайын, тез дайындауға арналған қоспа//

герметикалық оралған тағам өнімдерінің құрғатылған қоспа//

герметикалық оралған, тез дайындалатын, технологиялық дайын тағам

    өнімдерінің қоспасы//

+ герметикалық оралған, дайындауға технологиялық дайын, арнайы құрғатылған тағам қоспасы

***

 

Қалыпты ішек микрофлорасын қалыптастыруда және холестериннің ағзадан шығуын жақсартатын көкөністермен дәнді дақылдарда қандай зат бар://

қантты//

минералды элементтер//

дәрумендер//

+ талшық//

органикалық қышқыл

***

 

Жетілмеген ұрықтардың қаттылығын қамтамасыз ететін зат://

+ протопектин//

фитоицидтер//

пектин//

талшық//

органикалық қышқыл

***

 

Өсімдік текті өнімдерді сату қалай іске асырылады://

шектеусіз өткізу//

+ пестицидтердің қалдық мөлшері болған жағдайда, тексеру арқылы//

өнім жиналатын жерден анықтама//

санитарлы – эпидемиологиялық бақылау қалалық басқармасының рұқсатымен//

өткізуге тиым салынған

***

 

Май кемшіліктерінің бірі://

көгеру//

 бөлшектену//

ашу//

+ тұздануы//

шіру

***

 

Тек сүзгіштен өткен май аталады://

+ шикі//

рафинирленбеген//

рафинирленген//

сүзгіштен өткізілмеген//

сүзгіщтен өткізілген

***

 

Жануар майының құрамындағы қатты қанның қышқылдардың басымдығы://

органолептикалық қасиеті//

биологиялық бағалылығы//

+ жоғары температурада еруі, жай еруі//

тағамдық бағалылығы//

төменгі температурада еруі

***

 

Балалар қоспаларының сақтау уақыты://

1 ай//

+ 6 ай – дан көп емес//

1 жыл//

2 жыл//

3 жылға дейін

***

 

Салқындатылған сусындарға қосатын иістендіргіш://

тағамдық қышқылдар//

қосымша тағамдар//

+ жеміс-жидекті тағамдық эссенциялары//

тағамдық концентраттар//

 тағамдық бояғыштар

***

 

Шырынды дайындау жолы://

қайнатылған жеміс – жидек сусынынан//

қайнатылған арнайы қойылтқыш заты бар сусыннан//

+ қайнатылған 60% қанты бар сусыннан//

қайнатылған сусынға суды қосу арқылы//

қайнатылған консервант қосылған сусыннан

***

 

Алкогольсіз сусындарды дайындайтын су://

қайнатылған//

минерализацияланған//

+ сүзілген//

тығыздығын төмендету арқылы//

рН-ты қалпына келтіру арқылы

***

 

Бірнеше шырындардың қоспасы (негізгі шырынға 35% басқа түрлерін қосады)://

аралас шырындар//

+ біріктірілген шырындар (купожированные) //

купождалған шырындар//

араластырылған сусындар//

витаминделген шырындар

***

 

Кондитерлік өндірістік жұмысына жібермейтін ауруы бар адамдар://

жүрек қантамыр жүйесінің аурулары барлар//

қант диабетімен ауыратындар//

тірек-қимыл аппарытының аурулары//

созылмалы пиелонефрит//

+ тыныс алу жүйесінің аурулары

***

 

Кондитерлік цех қызметкерінің қолынан іріңді ауруда анықтағанда қолданылатын шара://

жұмыстан шығару//

санаториялық емге жіберу//

+ өнім шығармайтын басқа жұмысқа ауыстыру//

барлық технологиялық операцияны қолғаппен жүргізу//

қолды зарарсыздандырып, жұмысқа жіберу

***

 

Жаншу (пресервтер) бұл://

арнайы қораптағы стерильденген өнім//

жақсы жабылған стерильденген өнім//

қораптағы стерильді емес өнім//

+ жақсы бекітілген стерильді емес өнім//

сақтау мерзімі шектелген өнім

***

 

Тағамдық қоспалардың анықтамасы://

тағамдық өнімді дайындау кезінде табиғи заттарды қосу//

арнайы сапасын жоғарылату үшін тағамдық өнімді дайындау кезінде табиғи және синтетикалық заттарды қосу//

+ арнайы сапасын жоғарылату үшін тағамдық өнімді дайындау кезінде табиғи және синтетикалық заттарды қосу//

дәм және иіс беретін өсімдік текті өнімдер//

тағамдық өнімнің тұрақтылығын жоғарылататын өнім

***

 

Тағамдық қоспаларды дайындауда қолданылатын негізгі шарт://

токсикалық қасиетінің болмауы//

концерогенді қасиетінің болмауы//

кейін пайда болатын салдардың болмауы//

+ халық денсаулығына толық зиянсыз болу//

тағамдық қосымшаларды қолдану шектелмеген

***

 

Жұмыртқа мен сырды белгілеу үшін қолданылатын бояғыш://

шафран//

тартразан//

индиго кармин//

ультрамин//

+ фуксин

***

 

Қосымша тағам дайындағанда ферментті препараттарды қолдану мақсаты://

миоглобин фиксаторы//

+ технологиялық үрдістің интенсификациясы//

бояғыш//

консервант//

дәм беру

***

Шұжық дайындауда нитритті қолдану мақсаты://

дәмді жақсарту үшін//

+ түсті жақсарту үшін//

иісті жақсарту үшін//

консервілеу үшін//

консистенциясын жақсарту үшін

***

 

Шұжықты дайындауда крахмалды қолдану мақсаты://

дәмді жақсарту үшін//

түсті жақсарту үшін//

иісті жақсарту үшін//

консервілеу үшін//

+ консистенциясын жақсарту үшін

***

 

Бояғыштармен бояуға болмайтын тағамдық өнім://

вино//

кисель//

+ нан//

кондитерлік өнімдер//

шырындар

***

 

Көпіршікті эхинококкозбен зақымдалған етті пайдалану жолы://

технологиялық қайта өңдеу//

шектеусіз пайдалану//

+ көпіршікті жойған соң пайлану //

күйдіру арқылы жою//

утилизацияға жіберу

***

 

Шошқа бұқтырмасын трихинемоскоппен қарағанда трихинелла табылғанда қолданылатын шара://

технологиялық қайта өңдеу//

шектеусіз пайдалану//

көпіршікті жойған соң пайдалану//

+ жойып тастау//

утилизацияға жіберу

***

 

Жануар етінде жұмыртқалардың (финканың) жиі орналасатын жері://

бауыр//

жамбас бұлшықеттері//

өкпе//

жүрек//

+ қабырға аралық бұлшықеттер

***

Шошқа эвентрациясы кезінде міндетті түрде жүргізілген зерттеулер://

биологиялық//

+ трихинеллоскопия//

органолептикалық//

физико – химиялық//

бактериологиялық

***

 

Маститпен ауыратын сиырдан алынған сүттен пайда болатын ауру көзі://

холецистит//

ботулизм//

+ стафилококкты токсикоз//

яшур//

трихинеллез

***

 

Тағамның қауіпсіз екенін көрсететін көрсеткіш (биологиялық, химиялық, механикалық контаминанттың болмауы)://

көгеру//

+ гельминттің жұмыртқасы//

тұздану//

ашыту//

шіріп кету

***

 

Мынадай жағдайда санитарлы мекемелерде тағамдық өнімге экспертиза жүргізілмейді://

бактериальды ластану//

пестицид санының көбеюі//

органолептикалық өзгеріс//

витаминді құрамының өзгеруі//

+ амбарлы зияндылармен зақымдалу

***

Патогенді микроағзалар мен токсині бар тағамды пайдалану жолы://

+ жойып тастау//

ТМД елдерінің халқына пайдалану//

балаларды тамақтандыруға рұқсат бермеу//

термиялық өңдеу//

жануарларды тамақтандыру

***

 

Шартты жеуге болатын тағамды пайдалану://

ауруханада қолдануды тағайындау//

шектеусіз пайдалану//

балаларды тамақтандыруда қолдану//

+ арнайы өңдеуден соң пайдалануға беріледі//

жойып тастау

***

 

Органолептикалық көрсеткішке жатпайтыны://

өнімнің сыртқы түрі//

түсі//

иісі//

консистенциясы//

+ қышқылдық

***

 

Өнімдердің санитарлы – эпидемиологиялық экспертиза кезінде сол өнімді анықтауда қажетті құжаттар://

 «ҚР халқының санитарлы-эпидемиологиялық»  заңы//

белгілі өнімді өндіргендегі нормативті құжаттар//

тағамдық өнімнің санитарлы-эпидемиологиялық экспертизасының қорытындысы//

+ қажетті құжаттар тізбесі (накладная)//

тағамдық өнімнің сапасы мен қауіпсіздігі туралы заңы

 

***

Иіс пен дәмді анықтау үшін органолептикалық зерттеулер жүргізіледі://

ет – майшабақ – қант //

шұжық – жарма – сүт//

+ қант – ұн – ет – тұздалған майшабақ//

ет – қант – ұн //

тұздалған майшабақ – ұн - қант

***

 

Тағамдық өнімнің органолептикалық көрсеткіші://

+ өнімнің сыртқы түрі//

химиялық қоспалардың болуы//

микробиологиялық көбеюі//

шіріп кету//

қышқылдану

***

 

Тағамды қарағанда ашылатын көлем, егерде партия бірнеше орыннан тұрса (5 ед. дейін)://

барлық партияның 2 %//

барлық партияның 4 %//

барлық партияның 5 %//

барлық партияның 7 %//

+ барлық партия ашылады

***

 

Стандарт жоқ болған жағдайда тағамның партиясын қараған кезде ашылатын орын://

2%//

4%//

+ 5%//

7%//

20%

***

 

Тағамның иісін анықтауда қолданылатын әдіс://

иісін иіскеп білу//

+ «шпилька» әдісі//

лабораториялық зерттеу//

трихинеллескопия//

редуктазды сынама

***

 

Тағамның дәмінің өзгергенін анықтау үшін қолданылатын сынама://

пышаққа//

 «шпилька»//

редуктазды сынама//

лабораториялық зерттеу//

+ дәмін көру

***

Сүттің тығыздығын өлшеу үшін қолданылатын прибор://

термометр//

психрометр//

+ лактан//

жиромер//

хроматограф

***

 

«Емдік тағам» деген түсінікке сәйкес келетін анықтама://

асқынуы жоқ, созылмалы ауруларды тамақтандыру//

әртүрлі ауруларда қалыпты тамақтанумен айналысатын медицинаның бір бөлімі//

+ ауру адамдарды арнайы құрастырылған рационмен және тамақтану тәртібін емдік және (профилактикалық) алдын – алу мақсатында қабылдау//

жынысына, жасына, мамандығына және т.б. факторларға байланысты қалыпты физиологиялық тамақтану//

сау және ауру адамдардың тамақтың сіңірілуін анықтайтын биохимиялық тұрғыдан құрастырылған тамақтану

***

 

Жүрек – қантамыр жүйесінің ауруы кезінде рационнан алып тастайтын тағам://

буланған ет үгітпелері//

+ табиғи сүт қосылған кофе//

көкөніс қосылған аршылған арпа сорпасы//

қайнатылған балық//

айран

***

 

№1 емдәмді түзету (асқазанның жара ауруы) қарсы көрсетілген тағам://

жармадан жасалған сүтті сорпалар//

сиыр етінен қайнатылып жасалған тағамдар//

көкөністен қайнатылып жасалған салаттар//

+ маринатталған көкөністер//

шай

***

 

№4 емдәмді (деарея) түзету: қарсы көрсетілген тағам://

кальцийленген ірімшік//

+ қуырылған балықтың үгітпелері//

судағы күрішті ботқа//

кисель//

картопты езбе

***

 

№4 емдәмде берілетін тағам (ішектің созылмалы аурулары)://

қақтырылған балық//

маринадталған балық//

+ жұмыртқа//

көкөністен жасалған салаттар//

булап пісірген картоп

***

 

Семіздік кезінде шектеу қажет://

қант алмастырғыштарды//

тағамдық талшықтарды//

дәруменге бай өнімдерді//

+ тұзды//

жемістерді

***

 

Витаминдер комплексін беруді дұрыс ұйымдастыру жүргізіледі://

шектелмеген//

күнделікті ауысым бастығы береді//

жұмыс аптасына администрация беріледі//

медициналық пунктте күнделікті беріледі//

+ асханада суда еритін 3-і тағаммен, майда еритіндер 2-і тағаммен беріледі

***

 

Ауылшаруашылығының жұмыскерлерінің қай контигентіне емдік – профилактикалық тамақтану қажеттілігі туындайды://

+ пестицидтермен жұмыс  жасайтындарда//

мал шаруашылығының жұмысшылары//

механизаторлар//

мақта шаруашылығының жұмысшылары//

күріш шаруашылығының жұмысшылары

***

 

Ыстық цехтарда жұмысшыларының рационына мынандай мақсатпен жергілікті мөлшерде май қосылады://

дәрумен жеткіліксіздігінің дамуы//

майлар аз мөлшерде болуы қажет//

зәрмен аминоқышқылдар мен креатинмен шығарылуының төмендеуі//

майды көп мөлшерде қолданғанда жылу өндіру 30-40% жоғарылайды//

+ майлар эндогенді судың қосымша көзі болуы мүмкін және суды үнемді қолдануға әсер етеді

***

 

Ауылшаруашылығы еңбегінің ерекшелігін көрсетіңіз://

иондаушы радиацияның әсері//

жылдың барлық мезгіліндегі ауыр физикалық еңбек//

+ жылдың әртүрлі мезгілінде еңбек қарқындылығының біртекті еместігі//

атмосфера қысымының әсер ету жағдайында жұмыс істеу//

тұрақты жоғары температура әсері

***

 

Емдік – профилактикалық тамақтануды ұйымдастыруды бақылайды://

цех бастығы//

ауысым бастығы//

кәсіпорынның жетекшісі//

+ медициналық қызметкер//

тағам блогының жұмысшысы

***

 

Егде жастағы адамдардың тамақтануына ұсынатын өнімдер://

майлы ет//

+ сүт өнімдері//

жеңіл сіңетін көмірсулар//

шошқа майы//

үй жағдайында дайындалған тұзды май

***

 

Сұрастыру – таразылау әдісінде тұрғындардың тамақтануын зерттеу мынадай жүргізіледі://

анкеталық сұрастыру жыл бойы жүргізіледі//

тағамдық өнімдерді, желінген тамақ қалдықтарынан

мөлшерін таразыда өлшеу//

тұрғындарды арнайы дайындалған зерттеушілер сұрастырады//

+ күнделікті қолданылатын тағамдық өнімдерді тіркеу сұрастыру жолымен өлшеу арқылы жүргізіледі//

Тәуліктік рационды лабораториялы зерттеу

 

***

Микробтың таралу дәрежесін жоғарылататын тағамдық өнімдерді өңдеудің технологиялық әдісі://

тұздау//

қайнату//

пісіру//

маринадтау//

+ механикалық ұсақтау

***

Тағамдық уланудың ошағының пайда болуында тағам өнімдерінің фекальды ластануының негізгі микроорганизмдерін көрсетіңіз://

пигмент түзуші бактериялар//

стафикокктар//

споралылар//

+ протей//

стрептококктар

***

 

Тағамдық улануды тудыратын өнімдер://

ас бұршақ//

бадам жаңғақтары//

+ мөлшері өскен картоп//

құрғақ жемістер//

қышқыл сүт өнімдері

***

 

Тағаммен улануларға жататын ауруды көрсетіңіз://

а) улармен әдейі улану//

б) тағамдық аллергия//

в) алкогольмен улану//

+г) тағам токсикозы//

д) көп мөлшерде дәрумен қолдану әсерінен дамитын улану

***

 

Тағам бактерия токсикозына жататын қоздырғыштар://

ішек таяқшасы//

Aspegillus туысындағы саңырауқұлақтар//

фузариум туысындағы саңырауқұлақтар//

+ Cl.botulinum//

протей

***

 

Ботулизм тағаммен уланудың қай түріне жатады://

тағам токсикоинфекциясы//

+ тағам бактериялық токсикозы//

ішек инфекциясы//

микотоксикоздар//

микстер

***

 

Тағам токсикоинфекциясына жататын қоздырғыштар://

Cl.botulinum//

споралылар//

стрептококктар//

+ энтерококктар//

энтеротоксинді стафикокктар

***

 

Мөлшерінің көп болуынан дамитын тағаммен улануды шақыратын химиялық заттардың қоспасын атаңыз://

картоп соланині//

асбұршақ фазині//

+ ауыр металл тұздары//

натрий хлориді//

ас содасы

***

 

Этиологиясы анықталмаған тағаммен улануларға жататын ауруды атаңыз://

+ гафф ауруы//

ботулизм//

тағам токсикоинфекциясы//

инфекциялық улану//

эрготизм

***

 

Тағаммен улануды тудыратын улы саңырауқұлақтардың құрамындағы затты көрсетіңіз://

+ мускарин//

фазин//

солонин//

амигдалин//

фагин

***

 

Тағам микотоксикозына жататын ауруды атаңыз://

гафф ауруы//

ботулизм//

митилизм//

+ афлатоксикоз//

микстер

***

 

Тағаммен улануды тудыратын шартты – патогенді микроорганизмдерді көрсетіңіз://

ботулизм таяқшасы//

сальмонелла//

холера виблионы//

+ Proteus туысының бактериялары//

стафилококктар

***

 

Ботулизмге тән симптом://

сілекейдің ағуы//

температураның жоғарылауы//

іш өту//

+ афония, диплофия//

құсу, бас ауруы

***

 

Тағаммен улануда тиімділігі жоғары токсинді көрсетіңіз://

экзотоксин//

фузариотоксин//

стафилококк энтеротоксині//

+ ботулотоксин//

эрготоксин

***

 

Инфекциялық аурулар бойынша қолайсыз шаруашылықтардан алынған тауық жұмыртқаларын қолдануға рұқсат етеді://

қолдануға жарамды емес//

+ рецентурасында тамақ дайындауда қайнатылған жұмыртқа қарастырылған қоғамдық тамақтану мекемелерінде//

алдын-ала өңдеусіз қолдануға рұқсат етіледі//

жұмыртқа меланжін дайындау үшін жіберу//

дезинфекциядан кейін қолдану

***

 

Кремді кондитерлік өнімдерде стафилококктардың көбеюі қант мөлшерінің бір фазасын жойылады://

+ 60% жоғары//

50% жоғары//

40% жоғары//

30% жоғары//

20% жоғары

***

 

Тағам бактериялық токсикозына жатады://

сальмонеллез//

+ ботулизм//

эрготизм//

 «Мас нанмен» улану//

гафф ауруы

***

 

Микотоксин бұл:

+ айтарлықтай улы қасиетке ие микроскопиялық саңырауқұлақтардың метаболиті //

өнімдерді сақтау кезінде түзілетін заттар//

химиялық қосылыстарды қолданғанда түзілетін заттар//

ІТТ (ішек таяқшасы тобы) жататын микроорганизмдердің тіршілігі

Бактериалді токсиндер

 

***

Тағам микотоксикозына жатады://

ботулизм//

стафилококкты токсикоз//

сальмонеллез//

+ эрготизм //

гелиотропты токсикоз

***

 

Аралас этиологиялы (микстер) тағаммен уланулардың қоздырғыштарын атаңыздар://

+ энтеротоксинді стафилококктар және Proteus туысының бактериялары//

ішек таяқшасының энтеропатогенді серотиптері мен сальмонеллалар//

споралы аэробтар мен энтерококктар//

споралы аэробтар мен патогенді галлофильдер//

микотоксиндер

***

 

Табиғаты улы болып келетін өсімдік текті өнімдерді атаңыз://

піспеген үрмебұршақ//

өскіндері өсіп кеткен жасыл картоп//

шабдалы тұқымының ащы ядросы//

бук жаңғақтары//

+ бозғылт поганка

***

 

Инфекциялық емес алиментарлы – тәуелді аурулардың негізінде жатыр://

зат алмасудың туа біткен бұзылыстары//

тағамдық аллергия//

өнімдерді көтере алмау//

+ тағамның дисбалансымен сипатталатын тағам статусының параметрлерінің бұзылыстары//

аталғандардың барлығы

***

 

2-і типті қант диабетінің дамуының алиментарлы қауіп факторы://

ақуыздар мен көмірсуларды артық мөлшерде қолдану және ω-6 тұқымдастығына жататын ПҚМҚ, Д дәруменінің, цинктің жеткіліксіздігі//

+ жалпы май, ҚМҚ, май қышқылдарының транс-изомерлерін артық мөлшерде қолдану және тағам талшықтарының, W-3 тұқымдасының ПҚМҚ, Е дәруменінің, хром, магнийдің жеткіліксіздігі//

көмірсуларды шамадан тыс қолдану, жалпы майларды шамадан тыс қолдану, ҚМҚ, тағамдық талшықтардың жеткіліксіздігі//

нәруызды шамадан тыс артық мөлшерде қолдану және ω-6 туыстығына жататын ПҚМҚ, D дәруменін, мырышты аз мөлшерде қолдану//

ω-3 туыстығына жататын ПҚМҚ, Е дәруменін, хромды, магнийді

аз мөлшерде қолдану

***

 

Жүрек – қантамыр ауруларының дамуын анықтайтын қауіп факторлары://

+ дененің артық салмағы және семіздік, төмен қозғалыс белсенділігі, ҚМҚ, май қышқылдарының транс-изомерлерін және натрийді артық мөлшерде қолдану//

 дене салмағының дефициті, жоғары физикалық жүктемелер, ПҚМҚ, МҚМҚ және калийді артық мөлшерде қолану//

дене салмағының жеткіліксіздігі, ҚМҚ мен калийді шамадан тыс қолдану//

дене салмағының жеткіліксіздігі, төмен қимыл-қозғалыс белсенділігі, ПҚМҚ шамадан тыс көп қолдану//

семіздік, төмен қимыл-қозғалыс белсенділігі, транс-изомерлі май қышқылдары мен натрийді шамадан тыс қолдану

***

 

Рационмен артық мөлшерде түскендетүскенде гиперхолестеринемиялық әсерге ие және қанда тығыздығы төмен липопртеидтердің жоғарылауына әкелетін май қышқылдарын атаңыз://

миристинді, стеаринді, олеинді//

пальмитинді, стеаринді, линолеинді//

+ лауринді, миристинді, пальмитинді//

олеин, линолен, пальмитин//

линол, линолен, арахидон

***

 

Гипохолестеринемиялық қасиетке ие://

+ ПҚМҚ, МҚМҚ, β-ситостерин//

фосфолипидтер, ҚМҚ//

қысқатізбекті май қышқылдары//

β-ситостерин, фосфолипидтер//

ПҚМҚ, қысқатізбекті май қышқылдары

***

 

Гликемиялық индексті жоғарылататын тағамдық өнімдер://

+ банан, жүгері жармасы, күріш, картоп//

алма, цитрус, бұршақ//

сүт және сүт өнімдері//

ет және ет өнімдері//

балық және балық өнімдері

***

 

Тағамдағы майдың шамадан тыс көп болуы қатерлі ісіктердің дамуына әкеледі://

өкпеде//

бауырда//

асқазанда//

+ сүт бездерінде//

ұйқы безінде

***

Канцерогенді белсенділік қасиеті бар тағамдық өнімдердегі зат://

қорғасын //

нитрат//

пестицид//

антибиотик//

+ афлатоксин

***

 

Тұрмыстық тоңазытқышта қалыпты температурада  сақталуға және көбеюге бейім патогенді микроорганизмдер (4+2˚С)://

+ ішек таяқшасы О157:Н7//

сальмонеллалар//

клостридии//

энтерококк//

стафилококк

***

 

Тағаммен улануға жатпайды://

+ алкоголмен улану (этанол), тағамдық аллергия//

соланинмен, фазинмен улану//

пестицидтермен, нитраттармен улану//

ауыр металдардың тұздарымен улану//

Гафф ауруы

***

 

Тағамдық токсикоинфекциялар клиникасымен көрінетін шартты-патогенді бактериялардың мөлшері (КОЕ/г өнімі)://

10²-10³ //

10³-10⁴//

   ⁺ 10⁵-10⁶//

10⁷-10⁸//

10⁹-10¹⁰

***

 

Тағаммен байланысты болатын ботулизм ауруы көбіне://

 + консерві және үй жағдайында қақталған өнімдер//

үйде дайындалған салаттар//

зауытта дайындалған шұжықтар//

сүт өнімдері//

шырын, сусындар

***

 

3-4  сағат ішінде бөлме температурасында стафилакокты энтерококк жинақталуына бейім тағам түрін көрсетіңіз://

маринадталған көкөністер мен бұқтырылған ет//

қышқыл қырыққабатпен щи//

лимонды соустағы балық//

+ картоп езбесі мен котлет, макарон етпен, сүтті ботқа//

жұмыртқа бифштексі

***

 

Тағамда жағымсыз микроағзалардың көбеюіне жағдай жасайды://

рН < 5,4, су белсенділігі < 0,95//

+ рН < 4,4, су белсенділігі < 0,85//

рН > 4,4, су белсенділігі > 0,85//

рН > 6,0, су белсенділігі > 0,95//

рН < 3,4, су белсенділігі < 0,85

***

 

Тағамда микроорганизмдердің көбеюіне қолайсыз жағдай://

0˚ - 2˚С//

4˚- 6˚С//

8˚ - 14˚С//

+ 15˚ - 45˚С//

50˚ - 60˚С

***

 

Тоңазытқышта 4±2 ^оС температурада тағам өнімдері мен азық – түліктердің сақталуы://

микроорганизмдердің өлуіне//

токсиндердің инактивациясына әкеледі//

+ мизофильді микроорганизмдердің көлемін қалыптандырады және токсиннің дамуын болдырмайды//

мизофильді микроорганизмдердің көлемін қалыптандырады//

токсиннің дамуын болдырмайды

***

 

Тағам рецептурасында су белсенділігінің төмендеуі іске асырылады://

ас тұзының қосылуымен//

қанттың қосылуымен//

қатырумен//

қақтау//

+ барлығы дұрыс

***

 

Екіншілікті тағаммен оның гарнирінде микроорганизмдердің жиналуының алдын алуын санитарлы талаптарға сай іске асырылады://

+ 1-3 сағат ішінде, 65 ^оС-тен кем емес температурада//

3-4 сағат ішінде, 75 ^оС-тен кем емес температурада//

0,5-1 сағат ішінде, 40 ^оС-тен кем емес температурада//

2 сағат ішінде, 75 ^оС-тен кем емес температурада//

0,5-1 сағат ішінде, 100 ^оС-тен кем емес температурада

***

 

Тағам өнімдерінде бактериялардың жиналуының (қарқынды бөлінуіне байланысты) негізгі себептері://

біріншілікті өнімдік тағамдардың микробты ластануы мен дайын азық-түліктер//

тағамдарды көпшілік сақтаудағы ереже ұстамау//

тағам жеке өнеркәсіптегі персоналдық гигиеналық ережелерін орындамау//

+ температура тәртібі мен сақтау мерзімін орындамау, тағайындалған рецептураны сақтамау//

тағайындалған рецептураны сақтамау

***

 

Тағамдық өнімдерінің микробты ластануының себептері://

тағам өнеркәсіптегі технологиялық процесті тағам//

өнеркәсіптегі персоналдық гигиеналық ережелерін бұзуы//

тағам өнімдерін дайындаудағы технологияның бұзылуы//

+температура мен тағам өнімдері мен тағамдарды мерзімдік сақтауының бұзылуы//

дайын тағамдық өнімдердің сақталуы мен реализациясының бұзылысы

***

 

«Тағаммен улану» диагнозы қойылады://

+ аурудың біріншілікті симптомының анализі//

тағамдық анамнез жинау және «күдіктелген» өнімнің анықталуы//

лабораториялы зерттеулердің көрсеткіштері//

эпидемиологиялық жағдайының анализі//

тағам өнеркәсіптегі санитарлы – эпидемилогиялық тексерістер

***

 

Тағамдық уланудағы лабораториялық диагностиканың негізгі талаптары://

қорытынды диагноз қою мақсатымен уланудың себептік факторының идентификациясы//

түрлі лабораториялық материалдардан бөлінген штамдардың ерекшелігін тағайындау//

арнайы емнің тактикасын өндіру//

+ барлығы дұрыс//

тағаммен уланған зиян шеккендер ошағынан материал жинақтау

***

 

Канцерогенді белсенділігі жоқ микотоксин://

афлатоксин//

патулин//

+ дезоксиниваленол//

фуманизин//

фузариотоксин

***

 

Фузариотоксин концентрациясын төмендететін тағам технологиялар://

+ ұн, жарма, крахмалға бұршақ өндіру//

экструзионды өндіру//

сыра өндіру//

нан пісіру//

бидайдың жармаға өңделуі

***

 

Пестицидтердің гигиеналық классификациясы оларды ескертеді://

химиялық құрылым, пайдалану мақсаты, әсер ету механизмі//

пайдалану мақсаты, әсер ету механизмі//

токсинділігі//

+ токсикалығы, кумуляция дәрежесі, қоршаған ортадағы объктегі тұрақтылық//

кумуляция дәрежесі, қоршаған ортадағы объктегі тұрақтылық

***

 

Тағам өнімін деконтаминалық өндірістің әдістері туралы шешім қабылдауда ластанған фосфорорганикалық пестицидтермен (ФОН) назарға алынады://

+ жоғары температуралық өңдеуге қатысты және белгілі мерзім ішінде ФОП-тың төмен тұрақтылығы//

жоғары температуралық өңдеуге қатысты және белгілі мерзім ішінде ФОП-тың жоғары тұрақтылығы//

белгілі мерзім ішінде ФОП-тың төмен тұрақтылығы//

белгілі мерзім ішінде ФОП-тың жоғары тұрақтылығы//

жоғары температуралық өңдеуге қатысты ФОП-тың төмен тұрақтылығы

***

 

Тағам өнімін деконтаминалық өндірістің әдістері туралы  шешім қабылдауда ластанған хлорорганикалық пестицидтермен (ХОП) назарға алынады://

азықтың еритін компоненттеріндегі ХОП-тың приоритетті концентрациялау//

жоғары температуралық өңдеуге қатысты және белгілі мерзім ішінде ХОП-тың төмен тұрақтылығы//

+ азықтың еритін компоненттеріндегі ХОП-тың приоритетті концентрациялау, жоғары температуралық өңдеуге қатысты және белгілі мерзім ішінде ХОП-тың жоғары тұрақтылығы//

азықтың еритін компоненттеріндегі ХОП-тың приоритетті концентрациялау//

жоғары температуралық өңдеуге қатысты және белгілі мерзім ішінде ХОП-тың жоғары тұрақтылығы

***

Тура метгемоглобинтүзушілер://

нитраттар//

+ нитриттер//

нитрозаминдер//

бинзапирен//

пистицидтер

***

 

Нитраттардың МРД жоғарылығын регламенттайды://

+қорғалған грунт жағдайында көкөністердің ерте сорттары мен басқа азықтар үшін//

ашық грунт жағдайында өсірілген көкөністердің кеш сорттары мен басқа азықтар үшін//

қорғалған грунт жағдайында өсірілген көкөністердің кеш сорттары мен басқа азықтар үшін//

ашық грунт жағдайында өсірілген өкөністердің ерте сорттары мен басқа азықтар үшін//

аталғандардың барлығы

***

 

Тағамдық өнімдердегі нитрат концентрациясының төмендеуіне әкеледі://

+ тазарту, жуу, жылумен өңдеу, ашыту//

кептеру, мұздату, тұздау, қақтау//

тұздау, қақтау//

жылумен өңдеу, ашыту//

тазарту

***

 

Канцерогенді акриламид осы процесте дамиды және жиналады://

+ температурасы 120 ^оС-дан жоғары қуыру мен тандырда пісіру//

температурасы 100 ^оС-дан қайнату және пісіру//

суық буда қақтау//

температурасы 200 ^оС-дан қайнату және пісіру//

температурасы 250 ^оС-дан қайнату және пісіру

***

 

Тағаммен уланудың қандай жағдайында жоғары тұрған инстанцияға жолдама жіберіледі://

5 адамнан кем зардап шеккендер саны//

+ 5 адамнан артық зардап шеккендер саны//

1 адам зардап шеккен саны//

2 адам зардап шеккен саны//

3 адам зардап шеккен саны

***

 

СЭББ – ның қандай мерзімінде тағаммен улану кезіндегі жүргізілетін зерттеуде жоғары тұрған инстанцияға қажетті қосымша материалдарды көрсету керек://

3 күн //

5 күн//

+ 7 күн//

10 күн//

15 күн

***

 

Тағаммен уланудың этиологиясы микробты түрде қандай лабораториялық зерттеулер жүргізіледі://

органолептикалық//

физико-химиялық//

микроскопиялық//

+ бактериологиялық//

токсикологиялық

***

 

Типтік ішек инфекциясы тағамдық токсико-инфекциялардан немен ерекшеленеді://

+ жоғары патогенздік қажетке ие, бірақ таралуы төмен тағам өнімдерінің микробтары//

эпидемиялықты қауіпті тағамды қолданыстан алғаннан кейін таралуының лезде тоқтауы//

қоздырғыштармен тағамдық өнімдердің айқын таралуы//

аурудың көптеп жайылуы//

өте қысқа инкубациялық кезеңде кенеттен таралудың жоғарылауы

***

 

Қандай өсімдік текті азық-түліктерді қолданғанда, уланудың белгілі бір жағдайында тағаммен улану дамуы мүмкін://

дақталған Болиголов//

Дурман//

Белена//

Софора//

+ өсірілген картоп

***

 

Егер клиникалық көрінісінде көру, жұту, тыныс алу және жүрек жұмысының бұзылысымен көрінетін тағаммен улану немен шақырылады://

+ ботулизм таяқшаларының токсинімен//

стафилококктармен//

сальмонеллалармен//

цинкпен улану//

ішек таяқшалары

***

 

Стафилококктық интоксикацияның дамуы көбінесе қандай азық-түліктерді қабылдаумен байланысты://

+ креммен жасалған кондитерлік заттар//

үй жағдайында дайындалған саңырауқұлақтар//

шырындар//

шұжықтар//

консервілер

***

 

Азық-түлікте пестицид мөлшерінің максималды болу дәрежесі – бұл://

ағзаға зиянды әсері жоқ өмір бойы күнделікті түсетін заттың дозасы//

зерттелетін азық-түліктегі пестицид мөлшері//

+ адам денсаулығына қауіпсіз деңгейде (мг/кг, мг/л) болатын  тағам өніміндегі пестицид мөлшерінің шектелген//

адам денсаулығына қауіпті деңгейде (мг/кг, мг/л) болатын  тағам өніміндегі пестицидтің қалдық  мөлшерінің анықталған құрамы//

қоршаған ортаның заттардағы пестицидтің шектелген мөлшерінің жеткілікті деңгейі

***

 

Қоймаға түсетін және қоймадан алынатын пестицидтер қандай журналда тіркелуі тиіс://

пестицидтерді пайдалану есеп журналында//

ауыл шаруашылығындағы жануарлардың, өсімдіктер мен құстардың пестицидтерін өңдеу есеп журналында //

тұқымдарды залалсыздандыру//

+ пестицидтердің кіріс-шығыс есеп журналында//

пестицидтердің қалдық мөлшерінің құрамын анықтаудағы ауыл шаруашылық азық-түліктермен тағам өнімдерінің зерттеу сынамалар нәтижелері есеп журналында

***

 

Адам ағзасына пестицидтердің көп мөлшермен түсуі мүмкін://

сумен//

атмосфералық ауамен//

топырақпен//

+ тағам өнімдерімен//

транспорттық жағдайдың бқзылысы кезінде

***

 

Гигиенаның көзқарасы жағынан пестицидтердің қай қасиеті өте қауіпті://

+ сыртқы ортаға тұрақтылығы жоғары//

аллергендік қасиет//

холин эстеразалық белсенділік//

ұшқыштық//

ерігіштік

***

 

Бидайды сақтауда сақтағыш жерде қандай пестицидтерді қолданылады://

пепелленттер//

гербицидтер//

+ фуминганттар//

десиканттар//

лимацидтер

***

 

Пестицидтердің қай қасиеті адам ағзасында созылмалы улануды шақырады://

жоғары токсикалық//

ағзадан лактацияланған жануардың сүті арқылы шығу қабілеті//

суда еру//

+ кумуляциялық қасиеттерінің айқындығы//

сыртқы ортада тез арада таралу қабілеті

***

 

Ағзаға тағам өнімдерімен түскен пестицидтерінің қай қасиеті адамда жедел улануды шақырады://

+ қатты әсер ететін пестицидтер//

орташа токсикалық заттар//

сыртқы ортада жоғары тұрақтылықпен//

ағзаға ұзақ түсуі//

тұрақты майлы эмульсия дамыту қабілеті

***

 

Пестицидтердің қай тобы температуралық әсерге тұрақты емес://

хлорорганикалық//

+ фосфорорганикалық//

сынап құрамды//

мышьяк құрамды//

карбалаттар

***

 

Қандай пестицидтер температуралық әсерде таралады://

карбаматтар//

сынап құрамды//

+ фосфорорганикалық//

мышьяк құрамды//

хлорорганикалық

***

 

Өсімдіктердің бактериялық аурулармен күресуінде қолданатын пестицидтерді ата://

гербицидтер//

аттрактанттар//

дефолиаттар//

+ бактерицидтер//

фумигантар

***

 

Сүтті тексергенде, құрамында хлорорганикалық пестицидтердің мөлшері РЕМ-ден 2 есе жоғары екені анықталды. Сүтті қандай мақсатта қолдануға болады://

Сұрыптау//

елексіз қолдану//

түгелдей жою//

малға жем ретінде//

+ құрғақ майсыз сүтті алу

***

 

Балықтың құрамында хлорорганикалық пестицидтердің мөлшері жоғары болғанда, балықты мына мақсатта қолдануға болады://

техикалық қажеттілік үшін//

+ балықтан, көкөністен жасалған консервілерді сұрыптау үшін//

сауда жүйесі реализациясында//

утилизацияға жатады//

қара малға жем ретінде

***

 

Картоптың құрамында хлорорганикалық пестицидтердің мөлшері жоғары болғанда, қандай мақсатта қолданылады://

+ техикалық крахмал қайта өңдеуде//

сауда жүйесі реализациясында//

шексіз қолдану//

жою//

жемге

***

 

Аз мөлшерде фосфорорганикалық пестицидтері бар сүтті қандай түрде қолданылады://

жою//

шексіз қолдану//

жемге//

+ қайнатқан соң пайдалануға//

бактериялық зерттеуге жіберіледі

***

 

Аз мөлшерде фосфорорганикалық пестицидтері бар бидайды мынадай түрде қолданады://

техикалық мақсатта//

жоғары сортты ұнды өңдеуде//

+ мұқият желдету//

техикалық утилизациялау//

себуші материал ретінде

***

 

Санитарлы – эпидемиологиялық экспертизаны жүргізу арқылы томатты тексергенде өңделеді. Егіннен 4 апта бұрын органикалық пестицидтермен жүргізілгені анықталды. Томаттың реализация жолдарын көрсетіңіз://

жою//

тұздау//

термиялық обработкаға ұшырау//

термиялық переработка//

+ шексіз қолдану

***

 

Сүт құрамында аздаған фосфорорганикалық пестицидтердің шамадан тыс болғанда қолданылады://

+ қайнаған соң тағамда//

Жем//

Реализация//

Жою//

майсыз сүт өнімдерін алу

***

 

Фосфорорганикалық пестицидтердің ең негізгі ерекшеліктері болып табылады://

+ жоғары емес токсигенді//

айқын кумуляция//

айтарлықтай тұрақтылық//

тұрақты майлы эмульсиялар пайда болуы//

сүтті малдарды ажырату

***

 

Ауыл шаруашылығында сынап органикалық пестицидтерді қандай мақсатпен қолданады://

бунақденелерді қорқыту үшін//

+ тұқымдарды уландыру//

көгерумен күрес//

егінді жоғарылату үшін//

егеуқұйрықтармен күрес

***

 

Тағамдық уланудың зерттеу актісі неше бөлімнен тұрады://

2//

3//

4//

+ 5//

6

***

 

Тағамдық уланудың зерттеу алгоритмі неше бөлімдерінен тұрады://

2//

3//

4//

+ 5//

6//

***

 

Ситуациялық жоспарда қай аймақ бөлініп тұруы керек://

өнеркәсіптік//

қойма//

шаруашылық//

әкімшілік – тұрмыстық//

+ тіршілік ететін мекен

***

 

Сауда өнеркәсібінің санитарлық күнге жабылу жиілігі://

аптасына 1 рет//

аптасына 2 рет//

+ айына 1 рет//

кварталда 1 рет//

декадада 1 рет

***

 

«Тез бұзылатын өнімдер» түсінігіне толық анықтамасын көрсетіңіз://

+ арнайы сақтау және қатаң регламентті уақытта реализацияны, тасымалдауды талап ететін тағамдық өнімдер//

шартты жарамды тағамдық өнімдер//

арнайы сақтау, транспортировканы талап етпейді//

1 апта ішінде реализацияны іске асыру//

герметикалық қапталған тағамдық өнімдер

***

 

Тағам кәсіпорындарының жүйесі дамуында жоспарларымен тағам гигиенасының қай бөлімінде танысады://

күнделікті санитарлы бақылау//

+ әдістемелік – ұйымдастыру жұмысы//

ескертпелі санитарлық бақылау//

санитарлы – ағарту жұмысы//

ғылыми – практикалық жұмыс

***

 

Сүтті өнімдердің реализациясында қандай құжат қажет://

сапа жөніндегі сертификаты//

Қалалық санитарлық инспекцияның рұқсаты//

СЭСО лабораториясының қорытындысы//

ветеринарлы куәлі//

+ ет-сүт лабораториясының қорытындысы

***

 

Тағам өнімдерінің сапасын сауда реализациясында кім бақылайды://

мемлекеттік санитарлық сауда  инспекторы//

мемлекеттік санитарлық эпидемиологиялық бақылау ұйымы//

базардың әкімшілігі//

+ ет-сүт бақылау станциясы//

аталғандардың барлығы

***

Ет өнімдерінің реализациясында қандай құжат керек://

малдың сойылған күні туралы анықтамасы//

медосмотр өткені туралы анықтамасы//

тағамдық өнімдерінің сұрпы туралы анықтамасы//

сапалы өнім туралы анықтамасы//

+ ветеринарлы куәлік немесе анықтамасы, ет өнімдерінің сапалылығы жөніндегі және жедел жұқпалы аурулардың жоқтығы жөніндегі қорытындысы

***

 

Қоғамдық тағам саласындағы жұмысшылардың флюорграфия өту жиілігі://

әр квартал//

жарты жылда 1 рет//

+ жылына 1 рет//

2 жылда 1 рет//

5 жылда 1 рет

***

 

Қай тағамдық өнімнің реализациясы базарда сатуға рұқсат етілмейді://

сүт//

жұмыртқа//

ірімшік//

+ үйде даярланған тағам//

сусындар

***

 

Жазғы мезгілде қай өнім сатуға рұқсат етілмейді://

көкөніс//

+ кремі бар ондитерлік тағам//

салқын сусындар//

жемістер//

консервілер

***

 

Қоғамдық тағам мекемелерінде қандай өнімдер қабылданбайды://

лас көкөніс пен жеміс//

лас жұмыртқа//

жануар майы//

+ затбелгісі жоқ консервілер//

кондитерлік өнімдер

***

 

Қоғамдық тағам объектілеріне қай тағам өнімі қабылдауға рұқсат етілмейді://

консервілер//

+ амбарлы зиянкестермен зақымдалған жармалар//

макарон өнімдері//

жұмыртқа//

сүт өнімдері

***

 

Жәшік пен қапта сақтайтын өнімдерді еденнен қандай қашықтықтықта стеллажда қажет://

10-15 см//

15-20см//

+ 25-30см//

30-40см//

50-100

***

 

Учаскенің генеральді жоспарына енеді://

климаттық аймақ туралы мәлімет//

жағымсыз факторлардың болуы//

+ учаскенің мөлшері мен конструкциясы//

құрылыс материалдары мен конструкциясы туралы мәлімет//

набор помещении

***

 

Санитарлы – техникалық бөлімінің экспертизасындағы бақылауға жатады://

учаскенің көгалдандыру пайызы//

помещенияның құрамы мен арақатынасы//

құрал-жабдықтамен қамтамсыз ету//

шаруашылық аймақтарының орналасуы//

+ су мен канализация жүйесі

***

 

Жылжитын сауда объектісіне://

палаталар//

+ арбалар//

павильон//

дүңгіршіктер//

ларектар

***

 

Стационарлы сауда объектілеріне://

+ палатка//

ат арба//

кәрзеңке//

дүкен//

ыдыстағы (лотки) заттар

***

 

СЭББ-ң есеп құжаттарына кіреді://

бұйрықтар//

СЕменТ,ТУ//

СанЕменН, МЕСТ//

+ зерттеу актілері//

ҚР ДС шешімдері

***

 

СЭББ-ң нормативтік құжаттар енеді://

істелінген жұмыс есебі//

зерттеу актісі//

ҚР ДС шешімдері//

заңдар, ережелер//

+ МЕСТ, ТУ

***

 

СЭББ-ң тағам гигиенасы бөлімінде қолданылатын құқықты құжаттар://

+ бұйрықтар, ережелер//

зерттеу актілері//

СанПиН, СНиП//

ГОСТ, ТУ//

есеп

***

 

Тағам мекемесі учаскесінің бас жоспары дегеніміз не://

өндіруші мекемелердің жоспары//

аймақтағы ситуациялық жоспары//

мекеменің қабат бойынша сызбаның жоспары//

радиусы 2 км аймақтың территориясының жоспары//

+ мекеме территориясының жоспары

***

 

ҚР-да мемлекеттік санитарлы бақылауды кіммен жүзеге асырылады://

мемлекеттік бақылау комитеті//

хабарландыру арқылы санитарлы қызметі//

азаматтық авиациалық санитарлы қызметі//

+ ҚР ДС министрлігінің анитарлы – эпидемиологиялық қызметі//

қалалық сауда инспекциясы

***

 

Жарамсыз тағамдардан жою туралы шешімді кім қабылдауға құқылы://

СЭББ-ң тағам өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздікке жауапты бөлім бастығы//

+ мемлекеттің бас санитар дәрігері//

СЭББ-ң тағам гигиенасы бөлімінің бас маманы//

СЭББ-ң тағам гигиенасы бөлімінің маманы//

сауда өнеркәсібінің әкімшілігі

***

 

Гигиеналық нормалармен іске асырылатын тағам объектілерінің экспертизаға енгізілуіне сәйкес туралы қорытындыны кім беруге құқылы://

СЭББ-ң тағам өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздікке жауапты бөлім бастығы//

СЭББ-ң тағам өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздікке жауапты бөлімінің жетекші маманы//

тағам объектісінің әкімшілігі//

+ мемлекеттік бас санитар дәрігері//

СЭББ-ң тағам өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздікке жауапты бөлімінің маманы

***

 

Учаскенің санитарлы – эпидемиологиялық бас жоспарына кіреді://

+ учаскі құрылысының зияндылық тобы//

тағам мекемелерінің зияндылық тобы//

құрылыс материалы//

орындар жиынтығы//

тағам мекемелерінің қуаттылығы

***

 

Санитарлы – эпидемиялық экспертизада бақылау проектісінің техникалық бөліміне жатады://

учаскі құрылысының пайызы//

желдің бағытына сәйкес шаруашылық құрылыстарға қатысы өндірістік корпустардың орналасуы//

+ әр цехта өндірістік құралдардың тиімді орналасуы//

қыздырылатын аспаптың доспарлы түрі//

техникалық құралдың түзетілуі

***

 

Санитарлы – эпидемиологиялық экспертизада санитарлы-техникалық бақылау бөліміне жатады://

учаскені көгалдандыру//

аумақ құрамы мен байланысы//

территорияның аймақтығы//

+ жылу жүйесі//

грунт суының биіктігі

 

***

Санитарлы – эпидемиологиялық экспертизада бақылауға проектінің техникалық бөліміне жатады://

 учаскені құрылысының пайызы//

желдің бағтына сәйкес шаруашылық құрылыстарға қатысы өндірістік корпустардың орналасуын//

+ технологиялық процессті өткізудің шарттары//

қыздырылатын аспаптардың жоспары//

техникалық құралдың түзетілуі